Ένας νέος πονοκέφαλος γεννιέται για το ασφαλιστικό σύστημα, καθώς την τρέχουσα χρονιά παρατηρείται μία αύξηση ασφαλισμένων προς τη συνταξιοδότηση. Έτσι, λοιπόν, μόνο το πρώτο τρίμηνο του 2024 υποβλήθηκαν 51.568 αιτήσεις, όταν στο ίδιο διάστημα πέρυσι ήταν στις 48.505.
Με τα δεδομένα του πρώτου τριμήνου, όπως αποκαλύπτει η τελευταία έκθεση του συστήματος απονομής συντάξεων «ΑΤΛΑΣ», στο τέλος της χρονιάς θα φύγουν προς την σύνταξη τουλάχιστον 200.000 άνθρωποι . Επί της ουσίας θα μιλάμε για ρεκόρ που θα πλησιάζει το 2021 και το 2022. Τότε που έφυγαν προς συνταξιοδότηση 212.151 εργαζόμενοι το 2021 και 211.133 το 2022.
Τουναντίον το 2023 οι αιτήσεις συνταξιοδότησης έπεσαν κάτω από τις 200.000, όμως τώρα υπάρχουν κάποια πράγματα που κάνουν τους εργαζόμενους να θέλουν να φύγουν μία ώρα νωρίτερα. Εν αρχή είναι ο νέος νόμος που ισχύει από την 1η Ιανουαρίου του 2024, ο οποίος επιτρέπει στους συνταξιούχους να συνεχίσουν να εργάζονται δίχως το πέναλτι που επέβαλλε ο νόμος Κατρούγκαλου. Και το δεύτερο ίσως και το πιο σημαντικό είναι ότι από το 2026 θα αξιολογηθούν εκ νέου οι ηλικίες «εξόδου» στη σύνταξη και αν ο αλγόριθμος που συνδέει το προσδόκιμο ζωής μετά τα 65, με τα όρια ηλικίας δείξει ότι πρέπει να γίνουν αλλαγές, τότε από το 2027 οι ηλικίες συνταξιοδότησης θα αλλάξουν. Δηλαδή θα αυξηθεί η ηλικία που ένας εργαζόμενος θα έχει το δικαίωμα να καταθέτει αίτηση συνταξιοδότησης.
Οπότε πολλοί που έχουν πιάσει τα χρόνια, ή μπορούν να εκμεταλλευθούν κάποια παράθυρα που δίνει το ασφαλιστικό μας σύστημα σπεύδουν προς την έξοδο για να μην αναγκαστούν να παραμείνουν. Εξάλλου, όπως είπαμε με τον νέο νόμο θα μπορούν και να λαμβάνουν τη σύνταξη, αλλά και να εργάζονται. Άρα μιλάμε ότι θα έχουν αυξημένες αποδοχές (σύνταξη κι εργασία).
Ένας επίσης λόγος που αυξάνονται οι συνταξιοδοτήσεις είναι γιατί οι παλαιοί ασφαλισμένοι –πριν το 1992- μπήκαν στην εργασία στην ίδια ηλικία και αποχωρούν μαζικά συμπληρώνοντας ταυτόχρονα και όλοι μαζί, τα όρια ηλικίας και τον απαιτούμενο χρόνο ασφάλισης. Η έξοδος δεν θα μειωθεί, αντίθετα θα συνεχιστεί για την επόμενη 20ετία, όπως δείχνουν οι μελέτες, καθώς, όσο θα μειώνονται οι παλαιοί αυξάνονται οι ροές των νέων ασφαλισμένων –μετά το 1993- καθώς και σε αυτή την κατηγορία τα συνταξιοδοτικά δικαιώματα ωριμάζουν ταυτόχρονα για πολλούς 50άρηδες και 55άρηδες εργαζόμενους.
Το 2023 είχαν υποβληθεί 190.368 αιτήσεις για συνταξιοδότηση εκ των οποίων οι 48.805 ήταν στο πρώτο τρίμηνο. Φέτος οι αιτήσεις του πρώτου τριμήνου είναι αυξημένες κατά 2.763, και αν συνεχιστεί όπως όλα δείχνουν η ίδια ροή αιτήσεων στους επόμενους μήνες, τότε η έξοδος του 2024 θα είναι μια από τις μεγαλύτερες της τελευταίας 8ετίας.
Οι εκκρεμείς συντάξεις
Η αύξηση των αιτήσεων επιδρά αρνητικά στη μείωση των εκκρεμών συντάξεων που είναι σε αναμονή έκδοσης πάνω από 3 μήνες. Μπορεί να σημειώθηκε περαιτέρω μείωση στις εκκρεμείς συντάξεις καθώς τον Μάρτιο υποχώρησαν στις 21.100 από 22.294 που ήταν τον Φεβρουάριο και 22.890 τον Ιανουάριο, αλλά το κρίσιμο στοιχείο για τη μείωση των εκκρεμοτήτων στον ΕΦΚΑ είναι αφενός να αυξηθεί ο ρυθμός έκδοσης των μηνιαίων αποφάσεων και αφετέρου να περιοριστούν οι αιτήσεις συνταξιοδότησης. Προς το παρόν ο αριθμός των νέων αποφάσεων που εκδίδει ο ΕΦΚΑ πηγαίνει καλά . Τον Μάρτιο εκδόθηκαν 18.880 νέες συντάξεις ενώ υποβλήθηκαν οι 16.117 από τις 51.568 αιτήσεις συνταξιοδότησης που υποβλήθηκαν όλο το πρώτο τρίμηνο. Με δεδομένο ότι οι αιτήσεις αυξάνονται το βάρος για την περαιτέρω μείωση των εκκρεμών συντάξεων πέφτει στην αύξηση των απονομών.
Σημειώνεται ότι στις εκκρεμείς συντάξεις περιλαμβάνονται αιτήσεις που είναι σε αναμονή για έκδοση απόφασης πάνω από 90 μέρες. Τον Μάρτιο οι συντάξεις που ήταν σε αναμονή έκδοσης πάνω από 90 μέρες ήταν 21.100 ενώ τον ίδιο μήνα υπήρχαν άλλες 20.025 αιτήσεις σε αναμονή κάτω των 90 ημερών. Ουσιαστικά σε αναμονή έκδοσης ήταν 41.125 συντάξεις.
Στις εκκρεμείς συντάξεις δεν περιλαμβάνονται οι διεθνείς, αλλά και οι αιτήσεις που καταχωρούνται στην κατηγορία των αιτήσεων «χωρίς απόφαση». Σε αυτή την κατηγορία ανήκουν αιτήσεις στις οποίες οι ασφαλισμένοι πληρούν τις προϋποθέσεις συνταξιοδότησης, αλλά εκκρεμεί από την πλευρά τους η προσκόμιση δικαιολογητικών, οπότε μένουν αδρανείς χωρίς να έχουν ούτε εγκριτική ούτε απορριπτική απόφαση, αλλά ούτε να θεωρούνται εκκρεμείς γιατί δεν έχει ξεκινήσει η επεξεργασία τους λόγω ελλιπών στοιχείων. Οι αιτήσεις χωρίς απόφαση είναι περίπου 1.200 με 1.300 κάθε μήνα.
Μια δεύτερη λίστα αναμονής –μεγαλύτερη από τις κύριες συντάξεις- είναι αυτή για τις επικουρικές, όπου σε αναμονή πάνω από 3 μήνες είναι περίπου 35.000 αιτήσεις. Εδώ να σημειωθεί ότι η αναμονή για τις επικουρικές άνω των 3 μηνών δεν ξεκινάει από την αίτηση, αλλά από την έκδοση της κύριας σύνταξης και μετά, καθώς ο επικουρικές βγαίνουν μετά τις κύριες. Αν λοιπόν μια κύρια σύνταξη καθυστερήσει να βγει ένα χρόνο, η επικουρική θα μετρηθεί ως εκκρεμής όταν περάσει ένα τρίμηνο μετά την έκδοση της κύριας. Στην πράξη η αναμονή από την αρχική αίτηση θα είναι 1 έτος και 3 μήνες. Οι 35.000 εκκρεμείς επικουρικές είναι σε αναμονή ως και 2 χρόνια.
Τα όρια ηλικίας
Σε ό,τι αφορά τις αλλαγές στα όρια ηλικίας θα είναι αυτόματες καθώς με σχετική διάταξη που έχει ψηφιστεί από το 2010 με τον ασφαλιστικό νόμο 3863, η ηλικία συνταξιοδότησης θα αυξάνεται εφόσον αυξάνεται και το προσδόκιμο ζωή μετά το 65ο έτος. Μέχρι σήμερα δεν χρειάστηκε να γίνει καμία αλλαγή αφενός γιατί τα όρια ηλικίας πήγαν στα 62 κα 67 (από 60 και 65) και αφετέρου διότι με την πανδημία το προσδόκιμο ζωής δεν αυξήθηκε οπότε και πάλι δεν έγινε καμία περαιτέρω προσαρμογή των ορίων ηλικίας.
Η τελευταία μελέτη της Εθνικής Αναλογιστικής Αρχής όμως δείχνει ότι μεταξύ 2027 και 2030 το όριο ηλικίας με 40ετία από το 62ο έτος σήμερα θα πάει στα 63 έτη και 5 μήνες ενώ το 67ο στα 68,5. Διευκρινήσεις για το πότε, πως και αν έρθουν αλλαγές στα όρια ηλικίας έδωσε ο υφυπουργός Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης, Πάνος Τσακλόγλου, ο οποίος μιλώντας σε τηλεοπτική εκπομπή είπε ότι τα όρια ηλικίας θα εξεταστούν στα τέλη του 2026 με βάση τις εξελίξεις στο προσδόκιμο ζωής. «Τα όρια συνταξιοδότησης μέχρι το 2027 θα παραμείνουν αμετάβλητα και θα εξεταστούν εκ νέου στα τέλη του 2026 με κριτήριο την πορεία του δημογραφικού όπως ορίζει η νομοθεσία που συνδέει τα όρια συνταξιοδότησης με το προσδόκιμο επιβίωσης στην ηλικία των 65 ετών», σημείωσε ο υφυπουργός.
