Οι τοξικές χημικές ουσίες PFAS (υπερφθοροαλκυλικές και πολυφθοροαλκυλικές ουσίες) ανιχνεύθηκαν σε επιφανειακά και υπόγεια ύδατα σε όλο τον κόσμο, σε επίπεδα πολύ υψηλότερα από αυτά που επιτρέπουν πολλές διεθνείς ρυθμιστικές αρχές, σύμφωνα με νέα μελέτη. Οι ουσίες αυτές είναι γνωστές και ως «παντοτινά χημικά» καθώς είναι εξαιρετικά ανθεκτικές όταν βρίσκονται στο περιβάλλον και στους οργανισμούς.
Οι ερευνητές της νέας μελέτης ανέλυσαν περισσότερα από 45.000 δείγματα νερού από όλο τον κόσμο και διαπίστωσαν ότι περίπου το 31% των δειγμάτων υπόγειων υδάτων τα οποία δεν βρίσκονταν κοντά σε κάποια προφανή πηγή μόλυνσης, είχαν επιβλαβή για την ανθρώπινη υγεία επίπεδα PFAS, σύμφωνα με την Υπηρεσία Προστασίας του Περιβάλλοντος (EPA) των ΗΠΑ. Επιπλέον, περίπου το 16% των δειγμάτων επιφανειακών υδάτων που εξετάστηκαν, τα οποία επίσης δεν ήταν κοντά σε καμία γνωστή πηγή μόλυνσης, είχαν υψηλά επίπεδα PFAS.
«Το εύρημα αυτό κρούει τον κώδωνα του κινδύνου», δήλωσε στους New York Times ο Ντένις Ο΄Κάρολ, καθηγητής πολιτικής και περιβαλλοντικής μηχανικής στο Πανεπιστήμιο της Νέας Νότιας Ουαλίας και ένας από τους συγγραφείς της μελέτης, η οποία δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Nature Geoscience.
«Όχι μόνο για τα PFAS, αλλά και για όλες τις άλλες χημικές ουσίες που διοχετεύουμε στο περιβάλλον. Δεν γνωρίζουμε απαραίτητα τις μακροπρόθεσμες επιπτώσεις τους σε εμάς ή στο οικοσύστημα» τόνισε ο ερευνητής.
Τα υψηλά επίπεδα έκθεσης σε ορισμένες χημικές ουσίες PFAS έχουν συνδεθεί με υψηλότερη χοληστερόλη, βλάβες στο ήπαρ και το ανοσοποιητικό σύστημα, υπέρταση και προεκλαμψία κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης, καθώς και με καρκίνο των νεφρών και των όρχεων. Η EPA έχει προτείνει αυστηρά νέα όρια για το πόσιμο νερό για έξι τύπους PFAS και θα μπορούσε να ανακοινώσει τις τελικές οδηγίες αυτή την εβδομάδα.
Ο Δρ. Ο΄Κάρολ και οι συνεργάτες του συγκέντρωσαν σχεδόν 300 ήδη δημοσιευμένες μελέτες σχετικά με τα PFAS στο περιβάλλον. Στις μελέτες αυτές είχαν αναλυθεί 12.000 δείγματα νερού από επιφανειακά ύδατα – ρυάκια, ποτάμια, λίμνες και λίμνες – και 33.900 δείγματα από πηγάδια υπόγειων υδάτων, τα οποία συλλέχθηκαν τα τελευταία 20 χρόνια. Τα δείγματα αυτά δεν καλύπτουν ολόκληρο τον πλανήτη καθώς προέρχονται από μέρη όπου βρίσκονται οι περισσότεροι περιβαλλοντικοί ερευνητές, όπως οι Ηνωμένες Πολιτείες, ο Καναδάς, η Ευρώπη, η Αυστραλία και οι ακτές της Ασίας στον Ειρηνικό. Σύμφωνα με τις προηγούμενες μελέτες, το νερό στις Ηνωμένες Πολιτείες και την Αυστραλία περιείχε ιδιαίτερα υψηλές συγκεντρώσεις PFAS.
Μεταξύ των διαθέσιμων δειγμάτων, τα υψηλότερα επίπεδα μόλυνσης βρέθηκαν γενικά κοντά σε μέρη όπως αεροδρόμια και στρατιωτικές βάσεις, τα οποία χρησιμοποιούν συστηματικά αφρό που περιέχει PFAS για να εξασκηθούν στην κατάσβεση πυρκαγιών. Περίπου το 60-70% των δειγμάτων τόσο των υπόγειων όσο και των επιφανειακών υδάτων κοντά σε τέτοιου είδους εγκαταστάσεις είχαν επίπεδα PFAS που υπερέβαιναν τον δείκτη επικινδυνότητας της EPA αλλά και τα όρια των προτεινόμενων νέων κανονισμών της EPA για το πόσιμο νερό.
Αυτή η έρευνα αναδεικνύει την έκταση της παγκόσμιας μόλυνσης από τα PFAS, δήλωσε ο Ντέιβιντ Άντριους, ανώτερος επιστήμονας της Environmental Working Group, μιας οργάνωσης έρευνας και υπεράσπισης, ο οποίος δεν συμμετείχε στη νέα μελέτη.
«Οι ουσίες αυτοί έχουν βρεθεί στην Αρκτική, στις πλαγιές του Έβερεστ, σε πιγκουίνους, πολικές αρκούδες, φάλαινες και φώκιες», δήλωσε ο Άντριους. «Πρόκειται για χημικές ουσίες που είναι απλά απίστευτα πανταχού παρούσες σε όλο τον κόσμο λόγω της απελευθέρωσής τους από τους κατασκευαστές και του τρόπου με τον οποίο έχουν εξαπλωθεί στο έδαφος, τον αέρα και το νερό» σημείωσε.
Η επιστημονική έρευνα σχετικά με τις επιπτώσεις των PFAS στην υγεία έχει εξελιχθεί σημαντικά τα τελευταία 10 έως 20 χρόνια και τα επίπεδα έκθεσης που θεωρούνται ασφαλή σήμερα είναι ένα μικρό κλάσμα αυτών που ήταν πριν από μερικές δεκαετίες.
Ο Μάικλ Ρέγκαν, διαχειριστής της EPA, δήλωσε ότι η υπηρεσία του σκοπεύει να απαιτήσει από τις επιχειρήσεις κοινής ωφέλειας να επεξεργάζονται το νερό τους έτσι ώστε τα επίπεδα ορισμένων PFAS να είναι σχεδόν μηδενικά. Η απαίτηση αυτή θα καταστήσει τις Ηνωμένες Πολιτείες μία από τις αυστηρότερες χώρες όσον αφορά τη ρύθμιση των PFAS στο νερό.
Ο Δρ. Άντριους πρόσθεσε, ωστόσο, ότι ενώ η επεξεργασία του πόσιμου νερού είναι σημαντική, δεν λύνει το πρόβλημα. Η δική του έρευνα έχει δείξει ότι οι τα PFAS είναι διάχυτα και στην άγρια ζωή.
«Από τη στιγμή που απελευθερώνονται στο περιβάλλον, είναι απίστευτα δύσκολο να καθαριστούν, αν όχι αδύνατο σε πολλές περιπτώσεις», είπε. «Μπορούμε να τα απομακρυνουμε από το πόσιμο νερό, αλλάη τελική λύση είναι να μην τα χρησιμοποιούμε εξαρχής, ειδικά σε μέρη όπου υπάρχουν σαφείς εναλλακτικές λύσεις» σημείωσε.
Για παράδειγμα, ορισμένες εταιρείες ενδυμάτων έχουν σταματήσει να χρησιμοποιούν τα PFAS για την αδιαβροχοποίηση των προϊόντων τους και στρέφονται προς εναλλακτικές λύσεις όπως η σιλικόνη. Το Υπουργείο Άμυνας των ΗΠΑ αρχίζει να αντικαθιστά τον παραδοσιακό πυροσβεστικό αφρό με έναν εναλλακτικό που ονομάζεται αφρός χωρίς φθόριο ή F3.
«Δεν προσπαθώ με κανέναν τρόπο να πω ότι δεν πρέπει να πίνουμε νερό. Αυτό που προσπαθώ να πω είναι ότι πρέπει να προσέχουμε τι διοχετεύουμε στο περιβάλλον» κατέληξε ο ερευνητής.
Οποιοσδήποτε ανησυχεί για την ποιότητα του νερού του μπορεί να αγοράσει ένα τεστ από το διαδίκτυο ή από ένα πιστοποιημένο εργαστήριο, συστήνει ο Άντριους. Εάν τα επίπεδα είναι ανησυχητικά, οι καταναλωτές μπορούν να αγοράσουν ένα φίλτρο νερού για τη βρύση τους. Τα πιο αποτελεσματικά φίλτρα νερού για τα PFAS είναι τα φίλτρα αντίστροφης όσμωσης, καθώς μπορούν να απομακρύνουν ένα ευρύ φάσμα ρύπων. Τα φίλτρα από κοκκώδη ενεργό άνθρακα είναι λιγότερο ακριβά, αλλά όχι τόσο αποτελεσματικά για τα PFAS.
«Το σημαντικό είναι ότι πρέπει να αλλάζετε συνεχώς αυτά τα φίλτρα. Αν δεν τα αλλάζετε, τα επίπεδα PFAS στο φιλτραρισμένο νερό μπορεί να είναι στην πραγματικότητα υψηλότερα από τα επίπεδα του νερού της βρύσης» κατέληξε ο Άντριους.
Πηγή: New York Times, CNN
