Αγγελίες ενοικίασης κατοικιών οι οποίες μοιάζουν με κακόγουστο αστείο συναντά κανείς με μια σύντομη περιήγηση στους σχετικούς ιστοτόπους.
Για παράδειγμα, ένα διαμέρισμα 11 τ.μ. (πρακτικά ένα δωμάτιο δηλαδή), στην Πλατεία Κάνιγγος, ζητεί ενοικιαστή αντί ενοικίου 550 ευρώ μηνιαίως ή 50 ευρώ/τ.μ. (!). Η δε κατάσταση του χώρου, που κατά δήλωση του αγγελιοδότη είναι ανακαινισμένο, είναι ιδιαίτερα κακή.
Ένα τέτοιο ακίνητο δεν θα έπρεπε να μισθώνεται αντί ποσού μεγαλύτερου των 100-150 ευρώ, ακόμα και στη σημερινή εποχή των υψηλών ενοικίων. Είναι όμως χαρακτηριστική -έστω στην υπερβολή της- η «απληστία» κάποιων ιδιοκτητών ακινήτων, οι οποίοι θεωρούν πως θα μπορέσουν να νοικιάσουν το «χρέπι» τους, όπως αναφέρουν τα σχόλια σε τέτοιες αγγελίες, έναντι ενός παχυλότατου ποσού, ιδίως συγκριτικά με τα επιμέρους χαρακτηριστικά του ακινήτου.
Ένα άλλο παράδειγμα ενοικίασης σε ακίνητο του κέντρου αφορά έτερο «στούντιο» έκτου ορόφου, 12 τμ., για την εκμίσθωση του οποίου ο ιδιοκτήτης ζητεί 290 ευρώ, δηλαδή 24 ευρώ/τ.μ. Βρίσκεται στην περιοχή της Κυψέλης, είναι κατασκευής του 1971 και έχει μια υποτυπώδη επίπλωση, όπως επίσης και κάποιες ηλεκτρικές συσκευές. Το συγκεκριμένο ακίνητο μάλλον προοριζόταν για φοιτητή ή για εκμετάλλευση μέσω βραχυχρόνιας μίσθωσης, αλλά, όπως ήταν αναμενόμενο, δεν απέδωσε τα αναμενόμενα (κάτι απόλυτα λογικό, δεδομένων των χαρακτηριστικών του), με αποτέλεσμα ο κάτοχός του να επιχειρεί τώρα να το εκμεταλλευτεί με μακροχρόνια μίσθωση. Τουλάχιστον, η τιμή είναι «συζητήσιμη»…
Όπως εξηγούν στελέχη της αγοράς ακινήτων, αυτό που βλέπουν μπροστά τους οι ιδιοκτήτες αυτοί είναι μόνο τα χρήματα που μπορούν να εισπράξουν για την περιουσία τους, ακόμα κι αν αυτή είναι απαξιωμένη και δεν δικαιολογεί, σε καμία περίπτωση, τέτοιο ενοίκιο. Αδυνατούν ή δεν θέλουν να αντιληφθούν ότι δεν πρόκειται ποτέ να βρουν ενοικιαστή πρόθυμο να δώσει αυτά τα χρήματα για ένα τέτοιο σπίτι, όσο απελπισμένος κι αν είναι. Ακόμα, όμως, κι αν βρεθεί κάποιος, το πιθανότερο είναι ότι θα θέλει έναν χώρο για κάποιους μήνες, χωρίς να έχει καμία πρόθεση να πληρώσει. Θα πρόκειται, δηλαδή, για έναν στρατηγικό κακοπληρωτή, που θα λειτουργεί με τον τρόπο αυτόν σε σταθερή βάση.
Σύμφωνα με τον πρόεδρο της ΠΟΜΙΔΑ, κ. Στράτο Παραδιά, «οι νέες μισθώσεις ή οι ανανεώσεις προγενέστερων συμβολαίων μίσθωσης που γίνονται σε τέτοια ύψη τιμών συνιστούν ένα πολύ υψηλό ρίσκο για τους ιδιοκτήτες, καθώς είναι πολύ πιθανό όσοι τα ενοικιάσουν να μην μπορούν να ανταποκριθούν στο άμεσο μέλλον. Ακόμα, δηλαδή, κι αν δεν πρόκειται για περιπτώσεις στρατηγικών κακοπληρωτών, που μπαίνουν σε ένα σπίτι με αποκλειστικό σκοπό την απομάκρυνσή τους διά της νομικής οδού και αφού έχουν αφήσει οφειλές αρκετών χιλιάδων ευρώ, ο ιδιοκτήτης αναλαμβάνει μεγάλο ρίσκο». Μια αναποδιά, ένα πρόβλημα υγείας, ένα τρακάρισμα, είναι πολύ πιθανό να ανατρέψουν τον οικογενειακό προϋπολογισμό, απειλώντας ευθέως και την εισπραξιμότητα τέτοιων ενοικίων στο μέλλον.
Η άλλη όψη του «νομίσματος» κάνει λόγο για έλλειμμα προσφοράς, που οφείλεται κυρίως στα κενά ακίνητα, τα οποία μόνο στο κέντρο της Αθήνας εκτιμάται ότι ξεπερνούν τα 130.000. Πρόκειται για 10πλάσιο νούμερο συγκριτικά με τα διαμερίσματα που λειτουργούν ως καταλύματα βραχυχρόνιας μίσθωσης. Ακόμα κι αν ένα 10% αυτών των ακινήτων αποτελούσε αντικείμενο αξιοποίησης, θα ισοδυναμούσε με την πλήρη κατάργηση των βραχυχρόνιων μισθώσεων στο κέντρο της Αθήνας, δηλαδή με την επιστροφή όλων των καταλυμάτων στη μακροχρόνια μίσθωση. Παράλληλα, θα συνέβαλε σημαντικά στη σταθεροποίηση και, ενδεχομένως, τη διόρθωση των τιμών των ενοικίων.
Ακόμα ένας λόγος που οδηγεί σε συχνές προστριβές τους ενοικιαστές και τους ιδιοκτήτες έγκειται ασφαλώς και στο γεγονός ότι για την πλειονότητα των πρώτων τα εισοδήματά τους είτε συνεχίζουν να μειώνονται, είτε έχουν μείνει σταθερά τα τελευταία χρόνια. Οι όποιες αυξήσεις έγιναν, είτε άμεσα, είτε έμμεσα, μέσω φοροαπαλλαγών και άλλων ενισχύσεων, έχουν απορροφηθεί και με το παραπάνω από την εκτόξευση του κόστους διαβίωσης και το κύμα ακρίβειας που έχει πλήξει την αγοραστική δύναμη των νοικοκυριών.
Όπως ανέφερε στο πρόσφατο συνέδριο ακινήτων Prodexpo ο κ. Ηλίας Νικολαΐδης της διαΝΕΟσις, «ένα στα τρία νοικοκυριά πληρώνει ήδη πάνω από το 40% του διαθέσιμου εισοδήματός του για την κάλυψη δαπανών στέγασης». Πρόκειται για το υψηλότερο ποσοστό, τόσο στην ΕΕ όσο και μεταξύ των χωρών του ΟΟΣΑ. Από την άλλη πλευρά, λείπει η απαιτούμενη πληροφόρηση για τη χάραξη στοχευμένων πολιτικών, καθώς δεν είναι ακόμη γνωστό πού βρίσκονται τα κενά ακίνητα. Βρίσκονται σε περιοχές όπου οι άνθρωποι θα πήγαιναν να μείνουν; Η κυβέρνηση ετοιμάζει, πάντως, ένα πλέγμα μέτρων, ύψους 1,5 δισ. ευρώ, για την ενίσχυση της προσφοράς κατοικιών, ιδίως για νέους ανθρώπους έως 39 ετών. Σύμφωνα με όσα ανέφερε στο πλαίσιο του συνεδρίου η αρμόδια υπουργός Κοινωνικής Συνοχής και Οικογένειας, Σοφία Ζαχαράκη, ήδη 1.000 διαμερίσματα που χρησιμοποιούνταν για τη φιλοξενία μεταναστών θα αξιοποιηθούν για τη στέγαση ευάλωτων νοικοκυριών. Παράλληλα, στις αρχές του 2024 θα ξεκινήσει να «τρέχει» το πρόγραμμα «Ανακαινίζω-Νοικιάζω», αρχικά με προϋπολογισμό 50 εκατ. ευρώ. Το εν λόγω πρόγραμμα θα προσφέρει επιδότηση έως 10.000 ευρώ και μέχρι το 40% του συνολικού ποσού της δαπάνης, σε περιπτώσεις που το ακίνητο έχει δηλωθεί ως κλειστό/κενό για τουλάχιστον τα δύο προηγούμενα χρόνια και με την προϋπόθεση να δοθεί προς μακροχρόνια εκμίσθωση, τουλάχιστον τριών ετών. Από το νέο έτος θα ξεκινήσουν και διαγωνισμοί ΣΔΙΤ για την αξιοποίηση κατάλληλων ακινήτων του Δημοσίου για την ανάπτυξη κατοικιών και εκμίσθωση ενός ποσοστού αυτών, ώστε να καλυφθούν στεγαστικές ανάγκες των νέων.
