Με την υπογραφή της συμφωνίας μεταξύ Ελλάδας και Αιγύπτου την Πέμπτη για μερική οριοθέτηση Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης δημιουργούνται νέα δεδομένα στην περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου.
Επί της ουσίας πρόκειται για μια τμηματική συμφωνία οριοθέτησης θαλασσίων ζωνών πολλαπλών σημείων, όπως συνέβη και με την αντίστοιχη συμφωνία με την Ιταλία, που υπεγράφη τον περασμένο Ιούνιο αλλά και με την Αλβανία το 2009, που ποτέ δεν ίσχυσε.
Πρόκειται άλλωστε για τμηματική συμφωνία, τμήμα δηλαδή μιας μεταγενέστερης οριοθέτησης μεταξύ της Ελλάδας και της Αιγύπτου.
Σε κάθε περίπτωση μέσω της συμφωνίας αυτής επιτυγχάνεται η διασφάλιση κυριαρχικών δικαιωμάτων υφαλοκρηπίδας και ΑΟΖ στα νησιά όπως Κρήτη, Ρόδος, Κάρπαθος, Κάσος αν και σύμφωνα με τον ανεπίσημο χάρτη που διέρρευσε το ελληνικό υπουργείο Εξωτερικών με μειωμένη κατά όπως φαίνεται επήρεια.
Η συμφωνία «επαναφέρει τη νομιμότητα στην περιοχή», υπογράμμισε χαρακτηριστικά ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης χθες από το ακριτικό νησί της Χάλκης.
Οργισμένη ήταν η αντίδραση της Άγκυρας. Λίγη ώρα μετά την υπογραφή της συμφωνίας στο Κάιρο το τουρκικό υπουργείο Εξωτερικών εξέδωσε ανακοίνωση με την οποία υποστήριξε πως η συμφωνία περιλαμβάνει τμήματα της τουρκικής υφαλοκρηπίδας, ενώ ο κ. Τσαβούσογλου τη χαρακτήρισε «ανύπαρκτη» και πρόσθεσε πως «αυτό θα το αποδείξουμε και στο μέτωπο και στο τραπέζι».
Την ίδια ώρα, η Άγκυρα εξέδωσε NAVTEX για διεξαγωγή ασκήσεων με χρήση πραγματικών πυρών σε θαλάσσια περιοχή ανάμεσα σε Ρόδο και Καστελόριζο στις 10 και 11 Αυγούστου.
Υπάρχει έντονη φημολογία, που δεν επιβεβαιώνεται προς το παρόν, από καμία πλευρά πως η Άγκυρα θέλει να ματαιώσει τις διερευνητικές επαφές, που αναμένεται να πραγματοποιηθούν στα τέλη Αυγούστου, όπως άλλωστε ανακοίνωσε χθες ο κυβερνητικός εκπρόσωπος, Στέλιος πέτσας.
Σε κάθε περίπτωση η συμφωνία επί της ουσίας αμφισβητεί το τουρκολιβυκό μνημόνιο ενώ η Ελλάδα θα προσέλθει στις διερευνητικές επαφές με νέο διπλωματικό όπλο και νέα δεδομένα για τη διαπραγμάτευση των θαλασσίων ζωνών της περιοχής.
Αν και το κείμενο της συμφωνίας δεν έχει ακόμα γίνει γνωστό το γεγονός ότι δεν συμπεριλήφθηκε το Καστελόριζο και η ανατολική Ρόδος σε αυτή τη πρώτη φάση ήταν αναμενόμενο, με τις δύο πλευρές να συμφωνούν πως «ευαίσθητα» σημεία για τα οποία Τουρκία και Αίγυπτος έχουν διαφορετική άποψη όμως η σύμφωνη γνώμη των οποίων είναι αναγκαία, θα πρέπει να αφεθούν για μεταγενέστερο χρόνο των συνομιλιών Αθήνας – Καΐρου.
Σύμφωνα με διπλωματικές πηγές, πάντως η χθεσινή συμφωνία εντάσσεται σε μια ευρύτερη στρατηγική διευθέτησης διμερών εκκρεμοτήτων, οικοδόμησης συμμαχιών με τρίτους με τρόπο που προωθεί τα εθνικά συμφέροντα, στη βάση του σεβασμού του Διεθνούς Δικαίου.
Οι ίδιες πηγές υπογραμμίζουν ότι «είναι μια ισορροπημένη συμφωνία, απολύτως σύμφωνη με το Δίκαιο της Θάλασσας όπως έχει εφαρμοσθεί σε πρακτική και σε νομολογία. Επιβεβαιώνεται πανηγυρικά η πάγια θέση μας ότι τα νησιά έχουν κυριαρχικά δικαιώματα υφαλοκρηπίδας και ΑΟΖ. Κατοχυρώνεται η επήρεια των νησιών μας σε θαλάσσιες ζώνες». Στο πλαίσιο αυτό επισημαίνεται ότι «το μήνυμα προς πάσα κατεύθυνση είναι πως η Ελλάδα δεν κάνει παράνομες συμφωνίες, ούτε εξαναγκάζει άλλες χώρες σε λεόντειες συμφωνίες.
