Τι είναι η προσευχή.
Η προσευχή είναι επικοινωνία του ανθρώπου με τον Θεό. Είναι μια συνομιλία του ανθρώπου με τον Θεό, στην οποία ο μεν άνθρωπος μιλάει με λόγια, ο δε Θεός ανταποκρίνεται σ’αυτόν με τα πράγματα. Δηλαδή παρέχοντας άφθονα και πλούσια πνευματικά και υλικά αγαθά που έχει ανάγκη ο άνθρωπος.
Η προσευχή είναι το μέσο, με το οποίο δοξολογούμε την άπειρη δύναμη, αγαθότητα, σοφία και αγιότητα του Θεού. Μέσο, με το οποίο Τον ευχαριστούμε για τις αναρίθμητες ευεργεσίες, με τις οποίες μας ευεργετεί αδιάκοπα. Και μέσο, με το οποίο Τον παρακαλούμε, ζητώντας την άφεση των αμαρτιών μας και κάθε υλικό και πνευματικό αγαθό.
Και γι’αυτό τρία είναι τα είδη της προσευχής, δοξολογία, ευχαριστία και αίτηση.
Η αναγκαιότητα της προσευχής.
Από όσα αναφέραμε προηγουμένως, ο καθένας μπορεί να καταλάβει, ότι η προσευχή είναι έργο των λογικών και ελεύθερων δημιουργημάτων. Γι’αυτό και όλη γενικά η Αγία Γραφή τη συνιστά. Και καθώς μας βεβαιώνει, οι άγγελοι στον ουρανό έχουν κύριο έργο τους να δοξολογούν και να υμνούν χωρίς διακοπή το άπειρο μεγαλείο και τη δόξα του Θεού.
Η προσευχή λοιπόν είναι αναγκαιότατη για κάθε άνθρωπο, διότι με αυτήν επικοινωνούμε με τον Θεό και Τον δοξάζουμε, Τον ευχαριστούμε για το άπειρο μεγαλείο και την αγαθότητά Του. Ακόμη η προσευχή είναι αναγκαιότατη, διότι με αυτή παίρνουμε την άφεση των αμαρτιών μας, τη χάρη του Αγίου Πνεύματος, με την οποία αγιαζόμαστε, φωτιζόμαστε, ενισχυόμαστε για ν’αποφύγουμε κάθε αμαρτία, κάθε κακό, να αποκτήσουμε κάθε αρετή, κάθε αγαθό, για να προοδεύσουμε και να τελειοποιηθούμε στην κατά Θεόν ζωή και πολιτεία.
Καταλαβαίνει ο καθένας την αναγκαιότητα, δύναμη και αξία της προσευχής, αν λάβει υπόψη του ότι και οι άγιοι άνδρες εργάσθηκαν την αρετή και κατόρθωσαν τα μεγάλα έργα και θαύματα με την προσευχή. Γι’αυτό την είχαν ως κύριο έργο τους και θεωρούσαν μεγάλη ζημιά να την παραλείψουν ποτέ.
Σαν απόδειξη αυτού, μεταξύ των πολλών άλλων, έχουμε και τους δύο μεγάλους προφήτες, Δαβίδ και Δανιήλ.
Και ο μεν Δαβίδ, αν και ήταν βασιλιάς, παρ’όλες τις πολλές και ποικίλες μέριμνες και ασχολίες του, δεν παρέλειπε ποτέ την προσευχή, αλλά την είχε σαν κύριο έργο, προσευχόμενος πολλές φορές την ημέρα. Σηκωνόταν δε και κατά τη νύχτα ακόμη για να υμνήσει τον Θεό, όπως το έκαναν και όλοι οι άγιοι και εκλεκτοί άνθρωποι του Θεού. Μας άφησε δε και τους θείους του ψαλμούς, που είναι δείγματα της τέλειας πίστεως, αφοσιώσεως, αγάπης και ελπίδα τους προς τον Θεό. Και αυτούς τους ψαλμούς η αγία μας Εκκλησία τους έχει καθιερώσει σαν παντοτινή προσευχή στις ακολουθίες της.
Ο δε προφήτης Δανιήλ προτίμησε να ριφθεί στο λάκκο των λεόντων, παρά να παραλείψει για λίγο διάστημα το ιερό καθήκον της προσευχής.
Ο Χριστός είναι το τέλειο παράδειγμα της προσευχής, παραγγέλλει δε και σε μας να προσευχόμαστε.
Το τέλειο όμως παράδειγμα με το οποίο διδασκόμαστε την σπουδαιότητα και αναγκαιότητα της προσευχής, μας το έδωσε ο Ίδιος ο Χριστός. Καθώς διαβάζουμε στα ιερά Ευαγγέλια, την προσευχή είχε πρωταρχικό και κύριο έργο Του.
Προσευχόταν ο Χριστός μόνο Του. Πολλές φορές μάλιστα διανυκτέρευε στην προσευχή. Και όχι σπάνια αναχωρούσε πολύ πρωί σε έρημους τόπους, για να προσευχηθεί. Προσευχόταν μαζί με τους μαθητές Του. Προσευχόταν και στο Ναό μαζί με τους άλλους.
Παραγγέλλει δε και σε μας να προσευχόμαστε: “Βλέπετε(=προσέχετε),ἀγρυπνεῖτε καὶ προσεύχεσθε” (Μαρκ. ιγ’ 33). Και “Αἰτεῖτε, καὶ δοθήσεται ὑμῖν· ζητεῖτε, καὶ εὑρήσετε· κρούετε, καὶ ἀνοιγήσεται ὑμῖν. πᾶς γὰρ ὁ αἰτῶν λαμβάνει καὶ ὁ ζητῶν εὑρίσκει καὶ τῷ κρούοντι ἀνοιγήσεται” (Ματθ. ζ΄ 7-8). Και πάλι “γρηγορεῖτε καὶ προσεύχεσθε, ἵνα μὴ εἰσέλθητε εἰς πειρασμόν” (Ματθ. κστ΄ 42)
Άλλοτε δε πάλι μας λένε οι ιεροί Ευαγγελιστές, “Ἔλεγε δὲ καὶ παραβολὴν αὐτοῖς πρὸς τὸ δεῖν πάντοτε προσεύχεσθαι αὐτοὺς καὶ μὴ ἐκκακεῖν”(=να μην αποκάμνουν προσευχόμενοι) (Λουκ. ιη΄1).
Και όχι μόνο μας παραγγέλλει ο Χριστός να προσευχόμαστε, αλλά και μας έδωσε τύπο προσευχής, σύμφωνα με το πνεύμα του οποίου έχουμε καθήκον να προσευχόμαστε. Ο τύπος δε αυτός είναι η προσευχή του “Πάτερ ἡμῶν”, η οποία επειδή μας δόθηκε από τον Κύριο, ονομάζεται Κυριακή προσευχή.
Από το Βιβλίο: “Ο προορισμός του ανθρώπου”
του Αρχιμανδρίτη Ευσέβιου Ματθόπουλου
