Δεδομένη θεωρείται η διατήρηση της πτωτικής τροχιάς της αγοράς κατοικίας για όγδοο διαδοχικό έτος το 2016, σύμφωνα με τις απόψεις πληθώρας ειδικών του κλάδου, όπως αυτές αποτυπώνονται σε σχετικές εκθέσεις για την πορεία της αγοράς, που δημοσιεύτηκαν το τελευταίο διάστημα. Μάλιστα, οι προβλέψεις είναι δυσοίωνες όχι μόνο για το τρέχον έτος, αλλά και για το 2017, πιθανώς ακόμη και το 2018, έως ότου η αγορά κατορθώσει να σταθεροποιηθεί.
Το θετικό είναι ότι η πορεία υποχώρησης των τιμών θα βαίνει μειούμενη, έως ότου αγγίξει το κατώτατο όριό της, εφόσον βέβαια δεν υπάρξουν νέες απρόβλεπτες εξελίξεις από το πολιτικό ή το οικονομικό πεδίο. Για παράδειγμα, μια παγκόσμια οικονομική ύφεση θα εκτροχίαζε εκ νέου τη σταθεροποιητική πορεία της αγοράς ακινήτων της Ελλάδας, καθώς θα είχε άμεση επίπτωση και στην οικονομία, αλλά και την ψυχολογία των επίδοξων αγοραστών.
Σύμφωνα με τον κ. Γιάννη Γόρδιο, στέλεχος της Εθνικής Τράπεζας, είναι πιθανή η διατήρηση τόσο φέτος όσο και τα επόμενα χρόνια μιας ελαφρώς πτωτικής πορείας των τιμών των κατοικιών, αλλά με μικρή άνοδο του αριθμού των αγοραπωλησιών, εφόσον ολοκληρωθεί σταδιακά ο πτωτικός κύκλος της οικονομίας της χώρας και με δεδομένη τη μεγάλη πτώση των αξιών μέχρι σήμερα, που, σε αρκετές περιπτώσεις, οδηγεί σε μη δίκαιες αξίες.
Ωστόσο, όπως τονίζει ο κ. Γόρδιος, η παραπάνω πρόβλεψη απαιτεί την άμεση διόρθωση της φορολογικής πολιτικής για τα ακίνητα, μέσω της προσαρμογής της φορολόγησης στη βάση του παραγόμενου εισοδήματος. Κατά τον ίδιο, μακροπρόθεσμα, για να έχει πιθανότητες η αγορά να ανακάμψει απαιτείται, πέραν του εξορθολογισμού της φορολόγησης των ακινήτων, να εκμεταλλευτεί η χώρα το πλεονέκτημα του τουρισμού, ώστε να μπορέσει να εξελιχθεί στη «Φλόριντα της Ευρώπης». Κατά τον κ. Γόρδιο, στην κατεύθυνση αυτή γίνονται ήδη κάποια δειλά βήματα, με την ανάπτυξη έργων όπως το Ελληνικό, η αναβάθμιση του Αστέρα της Βουλιαγμένης και το έργο του Ιδρύματος Νιάρχου στο Δέλτα του Φαλήρου.
Σε έτερη ανάλυση, η Eurobank Property Services προβλέπει ότι οι τιμές των κατοικιών φέτος θα υποχωρήσουν κατά 3,3%, ενώ για το 2017 εκτιμά ότι η πτώση θα διαμορφωθεί στο 3,1%. Για δε το 2018, εκτιμάται πως οι τιμές θα οδεύσουν προς τη σταθεροποίησή τους, υποχωρώντας ελάχιστα κατά 0,3%. Σύμφωνα με την έρευνα της εταιρείας, η συνολική πτώση των κατοικιών από το 2007 έως σήμερα αγγίζει το 38,25%. Οσον αφορά το 2015, η Eurobank Property Services αναφέρει ότι οι τιμές υποχώρησαν κατά 6,7%.
Οπως αναφέρεται, σημαντικές μακροοικονομικές εξελίξεις συνεχίζουν να κρατούν «παγωμένο» τον κλάδο των ακινήτων. Το μεταναστευτικό-προσφυγικό ζήτημα, τα τρομοκρατικά χτυπήματα, η πτώση στην τιμή του πετρελαίου και τα σενάρια για την έξοδο της Μεγ. Βρετανίας από την Ευρωπαϊκή Ενωση απομακρύνουν ξένους και εγχώριους μεγάλους «παίκτες» από την τοποθέτηση κεφαλαίων στην αγορά ακινήτων. Στην Ελλάδα επιπλέον ανασταλτικοί παράγοντες για την ανάκαμψη της αγοράς αποτελούν η έλλειψη ρευστότητας, οι κεφαλαιακοί έλεγχοι και το θολό τοπίο των πλειστηριασμών πρώτης κατοικίας.
Σύμφωνα με τη Δανός & Συνεργάτες/BNP Paribas Real Estate, «οι τιμές των κατοικιών στην Αττική φαίνεται να έχουν μια ήπια πτωτική τάση στις περισσότερες περιοχές και μια σταθεροποιητική στις κεντρικότερες». Σύμφωνα με την ετήσια έκθεση της εταιρείας για την κτηματαγορά, ο κύριος λόγος που οι αγοραπωλησίες δεν έχουν αυξηθεί ακόμα είναι η έλλειψη χρηματοδότησης. Οι τράπεζες δεν έχουν ακόμη αρχίσει να δίνουν νέα δάνεια και θα πρέπει η αγορά ενυπόθηκων δανείων να ανακάμψει, έτσι ώστε να αυξηθεί και η ζήτηση. Οπως αναφέρει η εταιρεία, εκτιμάται ότι η αγορά άγγιξε το κατώτερο σημείο της το δεύτερο εξάμηνο του 2015, με αποτέλεσμα να έχει τη δυνατότητα να εισέλθει σε τροχιά ανάκαμψης, όσο η οικονομία σταθεροποιείται.
Παράλληλα, η Τράπεζα της Ελλάδος επισήμανε στην ετήσια έκθεσή της ότι η πρόσφατη μείωση των αντικειμενικών αξιών αναμένεται να συμβάλει στην ανάκαμψη της αγοράς. Θετικό ρόλο στη βελτίωση των συνθηκών στην κτηματαγορά μπορεί επίσης να διαδραματίσει και η επιτάχυνση των διαδικασιών αξιοποίησης της δημόσιας ακίνητης περιουσίας, κυρίως μέσω της αναστροφής του αρνητικού επενδυτικού κλίματος και της ανάκτησης της εμπιστοσύνης στις προοπτικές της εγχώριας αγοράς ακινήτων. Υπενθυμίζεται ότι κατά τη διάρκεια του προηγούμενου έτους και παρά τις δυσκολίες που προέκυψαν στην οικονομία της χώρας, οι τιμές υποχώρησαν με μέσο ετήσιο ρυθμό της τάξεως του 5,1%, έναντι πτώσης 7,5% το 2014 και 10,9% το 2013. Ωστόσο, ο αριθμός των συναλλαγών παρέμεινε εξαιρετικά περιορισμένος, δείγμα της έλλειψης αγοραστικού ενδιαφέροντος και βέβαια της πλήρους έλλειψης πρόσβασης σε τραπεζική χρηματοδότηση, ιδίως από τα μέσα του έτους και μετά.
Πλέον, από την αρχή της υφιστάμενης κρίσης στο τέλος του 2008 και μέχρι το τέλος του 2015, η συνολική πτώση των τιμών των διαμερισμάτων αγγίζει το 41,2%. Τις μεγαλύτερες απώλειες έχουν καταγράψει τα παλιότερα ακίνητα, όπως επίσης κι εκείνα που βρίσκονται στα δύο μεγάλα αστικά κέντρα, την Αθήνα και τη Θεσσαλονίκη. Ειδικότερα, η πτώση των παλιών διαμερισμάτων άγγιξε το 42,2%, έναντι μείωσης 39,6% για τα νεόδμητα διαμερίσματα (ηλικίας έως πέντε ετών). Αντίστοιχα, η πτώση στη Θεσσαλονίκη άγγιξε το 45,4% και στην Αθήνα το 43,4%, τη στιγμή που στις άλλες μεγάλες πόλεις της χώρας οι τιμές έχουν μειωθεί κατά 39,2% και στις υπόλοιπες περιοχές (κυρίως τουριστικού χαρακτήρα) η υποχώρηση των τιμών από το 2008 έως σήμερα αγγίζει το 36,9%.
