Συγκεκριμένα, η Επιτροπή προτείνει τη δημιουργία ενός ευρωπαϊκού οργανισμού για τη φύλαξη των εξωτερικών συνόρων της ΕΕ, ο οποίος θα αντικαταστήσει τη FRONTEX. Ο οργανισμός αυτός θα δεσμεύσει, ως το 2020 μόνιμο προσωπικό 1.000 ατόμων, ενώ παράλληλα θα μπορεί να αντλεί προσωπικό από μία δεξαμενή 1.500 συνοριοφυλάκων των κρατών-μελών. Το προσωπικό από αυτή τη δεξαμενή θα κινητοποιείται εντός τριών ημερών, όταν και όπου κρίνεται απαραίτητο.
Η ευρωπαϊκή συνοριοφυλακή και ακτοφυλακή θα έχει εποπτικό ρόλο, παρακολουθώντας και αναλύοντας την κατάσταση στα εξωτερικά σύνορα της ΕΕ. Θα προτείνει διορθωτικές δράσεις σε περίπτωση που κριθεί αναγκαίο, και σε περίπτωση έκτακτης ανάγκης θα έχει δικαίωμα άμεσης επέμβασης για τη φύλαξη των εξωτερικών συνόρων.
Αν ένα κράτος-μέλος αδυνατεί να αντιμετωπίσει την πίεση των μεταναστευτικών ροών, θέτοντας σε κίνδυνο τον χώρο Σένγκεν, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα είναι σε θέση να αποφασίσει την άμεση επέμβαση της ευρωπαϊκής συνοριοφυλακής και ακτοφυλακής, χωρίς να χρειάζεται να έχει προηγηθεί σχετικό αίτημα από το εν λόγω κράτος-μέλος.
O νέος οργανισμός θα μπορεί να συνεργάζεται με τρίτες χώρες και να πραγματοποιεί κοινές επιχειρήσεις με γειτονικές χώρες.
Επίσης, θα βοηθά στη διαδικασία επιστροφής στις χώρες προέλευσής τους των μεταναστών εκείνων των οποίων η αίτηση χορήγησης ασύλου απορρίπτεται. Προς το σκοπό αυτό θα δημιουργηθεί ένα ευρωπαϊκό γραφείο επιστροφών.
Παράλληλα θα δημιουργηθεί ένας μηχανισμός παραπόνων για την περίπτωση που ένα άτομο θεωρεί ότι έχουν καταπατηθεί τα δικαιώματά του.
Εξάλλου, η Επιτροπή προτείνει την αναθεώρηση της συνθήκης Σένγκεν, προκειμένου να επιτραπεί η διενέργεια συστηματικών ελέγχων σε Ευρωπαίους πολίτες στα εξωτερικά σύνορα της ΕΕ (χερσαία, θαλάσσια και εναέρια). Παράλληλα θα γίνεται ταυτοποίηση των βιομετρικών στοιχείων των επιβατών με βάσεις δεδομένων, όπως το Σύστημα Πληροφοριών Σένγκεν, η βάση δεδομένων της Interpol για απωλεσθέντα ταξιδιωτικά έγγραφα και αντίστοιχα εθνικά συστήματα πληροφοριών, έτσι ώστε να διασφαλίζεται ότι τα άτομα που εισέρχονται στην ΕΕ δεν συνιστούν απειλή για τη δημόσια τάξη και την εσωτερική ασφάλεια.
Σημειώνεται ότι οι έλεγχοι αυτοί θα είναι υποχρεωτικοί από και προς τρίτες χώρες.
Παρουσιάζοντας την πρόταση της Επιτροπής, ο αντιπρόεδρος Φρανς Τίμερμανς δήλωσε: «Σ’ ένα χώρο ελεύθερης μετακίνησης χωρίς εσωτερικά σύνορα, η διαχείριση των εξωτερικών συνόρων της Ευρώπης πρέπει να γίνει κοινή ευθύνη. Η προσφυγική κρίση ανέδειξε σαφείς αδυναμίες και κενά στον υπάρχοντα μηχανισμό φύλαξης των συνόρων».
Από την πλευρά του, ο επίτροπος Μετανάστευσης Δημήτρης Αβραμόπουλος τόνισε ότι η πρόταση της Επιτροπής θα ενισχύσει την ασφάλεια για τους Ευρωπαίους πολίτες και θα βελτιώσει τη διαχείριση των συνόρων. «Σήμερα δημιουργούμε περισσότερη Ευρώπη, για την καλύτερη διαχείριση των εξωτερικών συνόρων, για την αύξηση των επιστροφών των παράτυπων μεταναστών, για την ενίσχυση του συστήματος ασύλου γι αυτούς που έχουν ανάγκη διεθνούς προστασίας και για την ενίσχυση των ελέγχων στα εξωτερικά σύνορα της ΕΕ», δήλωσε ο Έλληνας επίτροπος.
