Μετά την προσάρτηση της Κριμαίας στη Ρωσία τον Ιούλιο του 2014 η ΕΕ προχώρησε σε εμπάργκο όπλων προς τη Ρωσία, απαγορεύοντας οποιαδήποτε άμεση ή έμμεση πώληση, προμήθεια, μεταβίβαση ή εξαγωγή στρατιωτικού υλικού.
Οπλικά συστήματα 346 εκατ. ευρώ
Ωστόσο έρευνα της Investigate Europe και της «Εφημερίδας των Συντακτών» που δημοσιεύεται επίσης στη Γαλλία («Mediapart»), την Πορτογαλία («Publico»), την Ιταλία («Il Fatto Quotidiano»), τη Γερμανία («Der Tagesspiegel») και την Ισπανία («InfoLibre») δείχνει πως τουλάχιστον δέκα χώρες παραβίασαν το ευρωπαϊκό εμπάργκο στη Ρωσία.
Οι χώρες είναι οι εξής: Η Γαλλία, η Γερμανία, η Ιταλία, η Αυστρία, η Βουλγαρία, η Τσεχία, η Κροατία, η Φινλανδία, η Σλοβακία και η Ισπανία -σε διαφορετική έκταση η καθεμία- έχουν κάνει πωλήσεις «στρατιωτικών εξοπλισμών» προς τη Ρωσία.
Σύμφωνα με το δημοσίευμα της «Εφ.Συν», τα δεδομένα από τα επίσημα αρχεία εξαγωγών όπλων από τα 27 κράτη-μέλη της Ε.Ε. δείχνουν ότι μεταξύ του 2015 και του 2020, οι εξαγωγές αυτές προς τη Ρωσία είναι συνολικής αξίας 346 εκατομμυρίων ευρώ. Η έρευνα έδειξε πως ο όρος είναι ευρύς και μπορεί να περιλαμβάνει βλήματα, βόμβες, τορπίλες, όπλα και πυραύλους, οχήματα και σκάφη.
Σύμφωνα με δεδομένα της επίσημης Ομάδας Εργασίας του Συμβουλίου Εξαγωγών Συμβατικών Όπλων (COARM), τα οποία ανέλυσαν το Investigate Europe και η «Εφ.Συν», πρωταθλήτριες εξαγωγών όπλων προς τη Ρωσία είναι οι Γαλλία και Γερμανία, ενώ «η Ελλάδα δεν συμμετείχε στο πάρτι».
Εμπάργκο με παραθυράκια
Το ευρωπαϊκό εμπάργκο που επιβλήθηκε το 2014 ήταν γεμάτο παραθυράκια που επέτρεπαν στις ευρωπαϊκές κυβερνήσεις να εξακολουθήσουν να πουλάνε όπλα στη Μόσχα, καθώς όπως αναφέρει η Ομάδα Εργασίας του Συμβουλίου σχετικά με τις Εξαγωγές Συμβατικών Όπλων (COARM) «το εμπάργκο όπλων της Ε.Ε. εξαιρούσε συμβάσεις που συνήφθησαν προ της 1ης Αυγούστου 2014 ή συμπληρώματα συμβάσεων απαραίτητα για την εκτέλεση των σχετικών συμβάσεων. Τα δεδομένα που βρίσκετε στη βάση δεδομένων θα πρέπει να υπόκεινται σε αυτή την εξαίρεση. Τα κράτη-μέλη είναι υπεύθυνα για τη συμμόρφωση με το εμπάργκο όπλων και την κοινή θέση της Ε.Ε.».
Ωστόσο, το συμπέρασμα αυτό δεν είναι τόσο ακριβές καθώς τα δεδομένα του COARM, δείχνουν ότι μετά το 2014 τα κράτη-μέλη εξέδωσαν περισσότερες από 1.000 άδειες εξαγωγής. Κάθε μία απ’ αυτές ήταν μια γενική άδεια που αντιστοιχούσε σε μία συγκεκριμένη συμφωνία πώλησης εξοπλιστικού υλικού. Μόλις 100 αιτήσεις για άδεια εξαγωγών απορρίφθηκαν από τις κυβερνήσεις.
Γαλλική πρωτιά
Στην κορυφή των εξαγωγών είναι η Γαλλία που πούλησε στη Ρωσία αυτή την επίμαχη πενταετία εξοπλισμούς αξίας 152 εκατομμυρίων ευρώ, δηλαδή τα μισά όπλα (44%) που πουλήθηκαν από χώρες της ΕΕ προς τη Ρωσία.
Εκτός από «βόμβες, πύραυλοι, τορπίλες, βλήματα, εκρηκτικές συσκευές», δηλαδή όπλα άμεσα θανατηφόρα, αλλά και για «εξοπλισμό απεικόνισης, αεροσκάφη με τα εξαρτήματά τους και “οχήματα ελαφρότερα του αέρος”», σύμφωνα με το Disclose, οι γαλλικές εξαγωγές περιλαμβάνουν επίσης «κάμερες θερμικής απεικόνισης για περισσότερα από 1.000 ρωσικά τανκς, αλλά και συστήματα πλοήγησης και ανιχνευτές υπερύθρων για μαχητικά αεροσκάφη και ελικόπτερα μάχης».
Πωλητής ήταν οι γαλλικές βιομηχανίες όπλων Safran και Thales, οι οποίες ανήκουν κατά πλειοψηφία στο γαλλικό κράτος. Ο αριθμός των αδειών εξαγωγής όπλων που εξέδωσε η Γαλλία αυξήθηκε σημαντικά το 2015.
Η απάντηση του υπουργείου Άμυνας της Γαλλίας στα ερωτήματα των ερευνητών στις 4 Μαρτίου, ήταν ότι η Γαλλία έχει δεσμευτεί «για την αυστηρή συμμόρφωση» με το εμπάργκο του 2014. Οι πύραυλοι, τα βλήματα, οι τορπίλες και οι βόμβες που πωλήθηκαν στη Ρωσία τα τελευταία πέντε χρόνια είναι «με μια λέξη, κατάλοιπα παλαιότερων συμβάσεων […] τα οποία σταδιακά θα μηδενιστούν».
Γερμανικό το 35% των ευρωπαϊκών εξαγωγών
Η Γερμανία εξήγαγε προς τη Ρωσία στρατιωτικό υλικό αξίας 121,8 εκατομμυρίων ευρώ. Αυτό αντιστοιχεί στο 35% όλων των ευρωπαϊκών εξαγωγών όπλων προς τη Ρωσία. Οι γερμανικές εξαγωγές αφορούσαν κυρίως παγοθραυστικά, αλλά και τυφέκια και «οχήματα ειδικής προστασίας» που εστάλησαν στη Ρωσία. Η γερμανική κυβέρνηση αρνήθηκε να απαντήσει στις ερωτήσεις του Investigate Europe.
Στην τρίτη θέση η Ιταλία
Στην τρίτη θέση των εξαγωγέων όπλων προς τη Ρωσία βρίσκεται η Ιταλία, η οποία, σύμφωνα με τα δεδομένα που συνέλεξε το Investigate Europe, έχει πουλήσει μεταξύ του 2015 και του 2020 στη Ρωσία στρατιωτικό υλικό αξίας 22,5 εκατ. ευρώ. Η έρευνα έδειξε πως το πρώτο μεγάλο συμβόλαιο με τη Ρωσική Ομοσπονδία υπογράφηκε το 2015, όταν η κυβέρνηση του Ματέο Ρέντσι επέτρεψε στην ιταλική Iveco να πουλήσει στη Μόσχα οχήματα ξηράς αξίας 25 εκατ. ευρώ.
Μικροί εξαγωγείς, μεγάλα όπλα
Από τα υπόλοιπα κράτη-μέλη, ακόμα επτά χώρες (Αυστρία, Τσεχία, Βουλγαρία, Φινλανδία, Ισπανία, Σλοβακία, Κροατία) διατήρησαν μια σταθερή ροή εξαγωγών προς τη Ρωσία, αν και σε πολύ μικρότερη κλίμακα από αυτήν των μεγάλων προμηθευτών (Γαλλία, Γερμανία, Ιταλία).
Προμήθειες και από την Ουκρανία!
Εντυπωσιακό επίσης θεωρείται ότι, σύμφωνα με τη βάση δεδομένων του SIPRI, η οποία καταγράφει τις εξαγωγές όπλων σε παγκόσμια κλίμακα, η Ρωσία την περίοδο αυτή παρέμεινε η δεύτερη μεγαλύτερη αγορά προμήθειας εξοπλισμών για μια άλλη -μη αναμενόμενη- χώρα: την Ουκρανία!
Σύμφωνα με τα δεδομένα του SIPRI, από την Ουκρανία έγιναν εξαγωγές όπλων προς τη Ρωσία αξίας 453 εκατομμυρίων, από το 2014 ώς το 2018. Μετά το 2018 οι πωλήσεις σταμάτησαν.
