Μεγαλειώδεις παρελάσεις στην Πάτρα και την Ξάνθη, πάρτι… φαλλών στην Κοζάνη, σκωπτικοί γάμοι στη Νάουσα και τη Θήβα ή χορός μετά τσίπουρου στη Θεσσαλία; Οκτώ καρναβαλικές πόλεις στην Ελλάδα μας καλούν να διαλέξουμε πού θα το(ν) κάψουμε.
Τι Ρίο (ντε Τζανέιρο), τι Αντίρριο (Πατρών); Τι Βενετία, τι Ξάνθη;
Ποιος μας λέει ότι δεν θα περάσουμε καλύτερα στο Καρναβάλι της Κοζάνης απ’ ό,τι σε οποιοδήποτε άλλο καρναβάλι του κόσμου; Αυτή την περίοδο, το βασικό συστατικό για να περάσει κανείς καλά είναι να αφήσει πίσω του τις αναστολές και την γκρίνια για την κρίση, και να φορέσει, εκτός από την μάσκα του, τον πιο εξωστρεφή και «γλεντζέ» εαυτό του.
Υπέροχοι ξενώνες στο βουνό…των θεών
Οκτώ ελληνικές πόλεις εργάστηκαν πυρετωδώς για πολλούς μήνες, ετοιμάζοντας το πιο «πολύχρωμα» πρόσωπό τους, ώστε να φιλοξενήσουν αυτόν τον εαυτό σας, και σας καλούν για αποκριάτικο ξεφάντωμα με παρελάσεις, χορούς, άρματα και δωρεάν φαγοπότι στους δρόμους και τις πλατείες τους. Εσείς πού θα το(ν) κάψετε φέτος;
*Πάτρα, Πατρινό Καρναβάλι
Είναι η βασίλισσα του ελληνικού καρναβαλιού, και δεν επιδέχεται καμία αντίρρηση σε αυτό. Η αχαϊκή πρωτεύουσα ντύνεται στα πολύχρωμά της από πολύ νωρίς τον Φεβρουάριο, και σφύζει από ζωή και «τρελή» μουσική στην κορύφωση των καρναβαλικών εκδηλώσεων, που αυτή την χρονιά τοποθετούνται στα μέσα Μαρτίου.
Τα highlights: Οι απολαυστικές παρελάσεις του Πατρινού Καρναβαλιού –που, παρεμπιπτόντως, έχει τις ρίζες του στις αρχές του 19ου αιώνα- με αποκορύφωμα την Μεγάλη Παρέλαση, το βράδυ της 17ης Μαρτίου. Κατά την διάρκειά τους, θα δείτε μεταξύ άλλων τις φετινές ομάδες με τα ευφάνταστα ονόματα «Άσε μας Κουκλίτσα μου», «Sexymasmenoi», «Anonymous» και «Στον ήλιο Μπύρα».
Τις υπόλοιπες ημέρες, τα events περιλαμβάνουν παιδική καρναβαλούπολη, κυνήγι κρυμμένου θησαυρού, αιμοδοσία, χορευτικές παραστάσεις, παζάρια, ποδηλατικές δράσεις και συναυλίες. Όπως πάντα, η καύση του Βασιλιά Καρνάβαλου θα λάβει χώρα στον λιμενοβραχίωνα της πόλης. Δείτε το πλήρες πρόγραμμα των εκδηλώσεων εδώ.
Τι άλλο να δείτε: Τα ιστορικά αξιοθέατα της πόλης, όπως το Ρωμαϊκό Αμφιθέατρο, το Κάστρο, τα Λουτρά Χαμάμ, τις αρχιτεκτονικού ενδιαφέροντος Αποθήκες Μπάρι και το πρώτο ελληνικό οινοποιίο, αυτό της Achaia Clauss. Επίσης, τις «ολοζώντανες» πιάτσες της πόλης, όπως την κεντρική Πλατεία Γεωργίου, την πλατεία Όλγας και την πιο εναλλακτική πλατεία Υψηλών Αλωνίων.
Περισσότερες πληροφορίες: Προτάσεις για έξοδο και διαμονή στην Πάτρα, θα βρείτε στο πρόσφατο αφιέρωμά μας στην «αιώνια φοιτητούπολη» της Αχαΐας.
*Ξάνθη, Ξανθιώτικο Καρναβάλι
Από τα πλέον φημισμένα Καρναβάλια της χώρας και των Βαλκανίων – και σίγουρα το πιο δημοφιλές της Βόρειας Ελλάδας – το Ξανθιώτικο Καρναβάλι σχεδόν συμπληρώνει μισό αιώνα παρουσίας στην πανέμορφη θρακιώτικη πόλη, και συγκεντρώνει χιλιάδες επισκέπτες για να γιορτάσουν υπό τις προσταγές του φετινού του συνθήματος, που είναι «Έτσι γλεντάμε κι ας λεν ότι χρωστάμε!»
Τα highlights: Οι τρεις «γκράντε» παρελάσεις στο κέντρο της πόλης. Στις 9 Μαρτίου η «Παρέλαση Λαογραφίας» στήνει τον χορό, και στις 16 Μαρτίου η βραδινή Καρναβαλική Παρέλαση προθερμαίνει το κοινό για το μεγάλο κλείσιμο της Παρέλασης της Κυριακής των Αποκριών.
Πάνω από τριάντα σύλλογοι έχουν ετοιμάσει εδώ και καιρό τις στολές τους, ενώ καθ’ όλη την διάρκεια του τελικού δεκαπενταημέρου θα λαμβάνουν χώρα συναυλίες (ο Αγάθωνας και οι Koza Mostra αναμένεται να κλέψουν την παράσταση), εικαστικές εκθέσεις, δρώμενα όπως το περίφημο κάψιμο του «Τζάρου», ένα… φλογερό λαογραφικό έθιμο με φαντασμαγορική ατμόσφαιρα και πυροτεχνήματα και φυσικά, πολύ κέφι σε όλα τα μήκη και τα πλάτη της Ξάνθης, χάρη στο γιορτινό κλίμα που δημιουργούν οι επισκέπτες της πόλης στους δρόμους και τα café. Δείτε το πλήρες πρόγραμμα των φετινών εκδηλώσεων εδώ.
Τι άλλο να δείτε: Την πανέμορφη Παλιά Πόλη, με τα ατμοσφαιρικά πλακόστρωτα, τα όμορφα βαμμένα αρχοντικά και τους επιβλητικούς ναούς. Μη χάσετε επίσης το σαββατιάτικο παζάρι της πόλης, την μεγαλύτερη υπαίθρια αγορά των Βαλκανίων, καθώς και την ευκαιρία για βόλτα στους ανατολίτικους μαχαλάδες και στις όχθες του Κόσυνθου, του ποταμού της Ξάνθης.
*Κοζάνη, Η Κοζανίτικη Αποκρία και οι Φανοί
Στην μακεδονίτικη πόλη, οι Απόκριες σηματοδοτούν την ευκαιρία να αναδείξουν οι κοζανίτικες γειτονιές το φλογερό τους ταμπεραμέντο. Πέρα από τα καρναβάλια, τις πομπές, τα κεράσματα και τους χορούς, οι περίφημοι Φανοί επανέρχονται στο προσκήνιο και φέτος, για να βάλουν κυριολεκτικά φωτιά σε κάθε γωνιά της πόλης.
Τα highlights: Μασκαράδες περιφέρονται στους δρόμους, λαϊκοί οργανοπαίκτες και μπάντες δίνουν τον ρυθμό, το κρασί και τα κεράσματα προς τους επισκέπτες της πόλης δίνουν και παίρνουν, ενώ οι διονυσιακές αισχρολογίες δεν λείπουν ούτε από τους κοζανίτικους εορτασμούς, που φημίζονται για το κέφι τους.
Το ανανεωμένο Καρναβάλι της πόλης έχει την μορφή θεατρικών παραστάσεων με ιστορικά και μυθολογικά θέματα. Το μεσημέρι της Κυριακής της Αποκριάς πραγματοποιείται η μεγάλη παρέλαση αρμάτων, και η καλύτερη ομάδα βραβεύεται στο πάρκο του Αγίου Δημητρίου. Το βράδυ έρχεται η ώρα για τους «Φανούς», τις φωτιές δηλαδή που ανάβει κάθε γειτονιά, για να μαζευτούν τριγύρω κάτοικοι και επισκέπτες, να χορέψουν, να φάνε, να πιούν και να… πειραχτούν με τα λεγόμενα «ξιανέντροπα» τραγούδια.
*Νάουσα, Γενίτσαροι και Μπούλες
Εκτός από το εκλεκτό κρασί –που φυσικά παίζει με την σειρά του τον ρόλο του στο γλέντι της Αποκριάς- η πόλη της Νάουσας φημίζεται επίσης για τις καρναβαλικές εκδηλώσεις της, και ιδιαίτερα για ένα έθιμο… αποκλειστικά για άνδρες.
Τα highlights: Μιλάμε φυσικά για το έθιμο με τις «Μπούλες», τις νύφες δηλαδή, που στην ουσία πρόκειται για μασκαρεμένους νεαρούς, τους οποίους «μαζεύουν» τα χορευτικά μπουλούκια (αποτελούμενα επίσης από νέους άνδρες και μόνο) από τα σπίτια τους.
Επί δύο ημέρες ο χορός δεν σταματά, με τελικό «προορισμό», την μύηση της Μπούλας στον κόσμο των ανδρών, ώστε να πετάξει την μάσκα και τα γυναικεία ρούχα της και να ανδρωθεί – πρόκειται ουσιαστικά για αναφορά σε αρχαίες τελετές ενηλικίωσης αγοριών.
Καθ’ όλη την διάρκεια του δημόσιου αυτού χορευτικού εθίμου, ρέει άφθονο ξινόμαυρο κρασί Νάουσας και στο εμπορικό κέντρο της πόλης δίνονται κεράσματα και τοπικά εδέσματα.
*Καλαμάτα, το 1ο Καλαματιανό Καρναβάλι
H «πριγκίπισσα της Μεσσηνίας» εγκαινιάζει το πρώτο της καρναβάλι και φιλοδοξεί να το καταστήσει θεσμό, με τεράστια αποκριάτικα πάρτι και κυνήγια κρυμμένου θησαυρού για τους μικρούς καρναβαλιστές.
Highlights: Με θέα την υπέροχη θάλασσα και τα αγέρωχα βουνά της Μεσσηνίας, η πόλη της Καλαμάτας σας προσκαλεί να απολαύσετε τσικνίσματα, το λιώσιμο του παστού, αερόστατα, χαρταετούς, κούλουμα, μουσική, χορούς, πολλές, πολλές άλλες εκπλήξεις, αλλά και να ανακαλύψετε τα πολλά μυστικά της.
Από την Τσικνοπέμπτη 7 Μαρτίου με τσίκνισμα όλη τη μέρα σε διάφορα μέρη της πόλης έως και την Κυριακή 17 Μαρτίου με τη μεγάλη παρέλαση στην οδό Αριστομένους και την κεντρική πλατεία, από άκρη σ’ άκρη της πόλης θα κυριαρχούν χρώματα, μασκαράδες κι αύρα καρναβαλιού.
Το κυνήγι του θησαυρού θα πρωταγωνιστεί καθ’ όλη τη διάρκεια των εορταστικών εκδηλώσεων και θα κορυφωθεί σπονδυλωτά όλο αυτό το διάστημα και με αποκορύφωμα το Σάββατο 16 Μαρτίου όπου το τέλος του θα εορταστεί με ένα τεράστιο αποκριάτικο party αυστηρά για τους καρναβαλιστές όπου highlight θα είναι η απονομή των βραβείων στους νικητές του κρυμμένου θησαυρού.
*Θήβα, ο Βλάχικος γάμος
Λιγότερα από εκατό χιλιόμετρα από την Αθήνα, η Θήβα αποτελεί το «καταφύγιο» των πιο παραδοσιακών τύπων, που θέλουν τις Απόκριες… όπως παλιά.
Τα highlights: Η διονυσιακή λατρεία συναντά τα πατροπαράδοτα ήθη, με αποτέλεσμα το λαϊκό έθιμο του «Βλάχικου Γάμου», που «σπέρνει» χορούς και πανηγύρια στην πόλη κατά την διάρκεια τεσσάρων γιορτινών ημερών: Την Τσικνοπέμπτη, την Κυριακή της Αποκριάς, την Καθαρή Δευτέρα και την ημέρα των Αγίων Θεοδώρων.
Πρόκειται για σατιρική παραλλαγή τέλεσης ποιμενικού γάμου, με ρίζες στα μέσα του 19ου αιώνα, και περιλαμβάνει… ομαδικό μεθύσι, πομπή, πυρρίχιους χορούς, φλάμπουρα με γαρυφαλλοστόλιστα πορτοκάλια, φαλλούς και ακατάσχετη αισχρολογία από τους λεγόμενους «γελοίους».
*Τύρναβος, Τυρναβίτικο Καρναβάλι
Στην κεντρική Ελλάδα, που απέχει εξίσου από τις «μεγάλες δυνάμεις» του Καρναβαλιού, την Πάτρα και την Ξάνθη, δεν χρειάζονται να μπουν στο δίλημμα. Επιλέγουν Τύρναβο και… ξεμπερδεύουν. Στην θεσσαλική κωμόπολη, τα αποκριάτικα έθιμα μετρούν έναν αιώνα Ιστορίας, μέσα στον οποίο πρόλαβαν να απαγορευτούν –για ένα διάστημα στα μέσα του περασμένου αιώνα οι Τυρναβίτες γιόρταζαν το Καρναβάλι… στα κρυφά, γιατί θεωρούταν πως βλάπτει τα χρηστά ήθη- και τελικά να μεταμορφωθεί σε ένα πολύχρωμο πανηγύρι, όπως το γνωρίζουμε σήμερα, με δεκάδες ομάδες καρναβαλιστών και μεγάλες παρελάσεις.
Τα highlights: Και εδώ η Μεγάλη Παρέλαση της Κυριακής της Αποκριάς είναι η κορύφωση των εκδηλώσεων, που διαρκούν έναν ολόκληρο μήνα. Το «πάρτι» όμως δεν τελειώνει εκεί, αφού την Καθαρή Δευτέρα τελείται το λεγόμενο «Μπουρανί», δηλαδή ο… ασπασμός του φαλλού, που συμβολίζει την ευτεκνία και την αναπαραγωγή (και φυσικά γίνεται αφορμή για απενοχοποιημένο γλέντι).
*Καρναβάλια στο Αιγαίο
Αποτέλεσμα εικόνας για Καρναβάλια στο ΑιγαίοΑν οι Απόκριες σας βρουν σε κάποιο από τα αιγαιοπελαγίτικα νησιά μας, σίγουρα δεν θα μείνετε παραπονεμένοι, καθώς οι νησιώτες, ούτως ή άλλως πιο… αλέγκροι τύποι, ξέρουν να το γλεντούν με τον ανάλογο τρόπο.
Τα highlights: Στο ντοκιμαντέρ της ΕΡΤ που μπορείτε να δείτε ολόκληρο πιο κάτω, περιλαμβάνονται ενδεικτικά έθιμα σε τέσσερα νησιά του Αιγαίου. Όπως θα δείτε, στην Νάξο, ο χορός της φουστανέλας τραβά τα βλέμματα στον Κινιδαρο, ενώ στην Κορωνό χτυπούν για μέρες τα «κουδουνάτα» (χορός με τα… κουδούνια των προβάτων).
Στη Σύρο, θα δείτε αναπαράσταση ληστείας από τους ζεϊμπέκηδες, συνοδευμένη φυσικά από φαγοπότι και γλέντι. Δείτε αυτά αλλά και τα παριανά και μυκονιάτικα έθιμα στο παρακάτω ιστορικό video από το αρχείο της ΕΡΤ.
