Όλα για όλα από τον Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν. Στην προσπάθειά του να σώσει την τουρκική οικονομία από την πλήρη κατάρρευση ο
Τούρκος πρόεδρος επιστρατεύει κάθε οικονομικό και διπλωματικό μέσο καθώς τα περιθώρια στενεύουν ασφυκτικά. Βλέποντας χθες την τουρκική λίρα να «βυθίζεται» επικίνδυνα στο ιστορικό χαμηλό επίπεδο των 7,26 λιρών ανά δολάριο, η Τουρκία απαγόρευσε σε τρεις ξένες τράπεζες να συναλλάσσονται με την τουρκική λίρα μήπως γλιτώσει τα χειρότερα.
Η ρυθμιστική και εποπτική τραπεζική αρχή της Τουρκίας μπλόκαρε τη γαλλική τράπεζα BNP Paribas, την ελβετική UBS και την αμερικανική Citi, από το να ανταλλάσουν την τουρκική λίρα με συνάλλαγμα κι έτσι η λίρα αργότερα ανέκαμψε ελαφρώς προς τις 7,12 λίρες ανά δολάριο. Είχαν προηγηθεί δημοσιεύματα που ετοίμαζαν το έδαφος για αυτή την κίνηση, αναφέροντας ότι τράπεζες με έδρα στο City του Λονδίνου εξαπολύουν κερδοσκοπικές επιθέσεις κατά του τουρκικού νομίσματος, με προφανή στόχο να αναγκάσουν τον Τούρκο πρόεδρο να προσφύγει στο Διεθνές Νομισματικό Ταμείο.
Μπορεί χθες η τουρκική οικονομία να μην κατέρρευσε, όμως σήμερα ξημερώνει μία νέα ημέρα και ο Ερντογάν θα πρέπει να βρει ένα νέο τρόπο να συγκρατήσει τη διολίσθηση της τουρκικής λίρας που έχει κάνει τους Τούρκους πολίτες φτωχότερους κατά 20% μέσα σε δύο μόλις μήνες. Η βίαιη υποτίμηση της τουρκικής λίρας απειλεί κάθε στιγμή την οικονομία και τα προβλήματα διογκώνονται. Παρά τα χθεσινά κέρδη έναντι του δολαρίου κοντά στο 1%, η τουρκική λίρα έχει καταγράψει απώλειες της τάξης του 24% από τα μέσα Ιανουαρίου.
Από τη μία είναι οι πολίτες των οποίων οι οικονομίες και οι περιουσίες χάνουν καθημερινά σε αξία. Τα περιοριστικά μέτρα και γενικότερα η κρίση του κορονοϊού κρύβουν μέχρι στιγμής τις συνέπειες της υποτίμησης, ωστόσο καθώς η Τουρκία θα επιστρέφει σε φυσιολογικούς ρυθμούς, η πραγματική οικονομία θα βιώσει μία πολύ σοβαρή κρίση. Από την άλλη είναι οι επιχειρήσεις οι οποίες έχουν να αντιμετωπίσουν εκτός από τα δεδομένα προβλήματα που προκαλεί η πανδημία και την εκτίναξη των υποχρεώσεων σε ξένο νόμισμα και βέβαια όλα τα αρνητικά που προκαλεί στις εισαγωγές η υποτίμηση του νομίσματος.
Επιπλέον, η κεντρική τράπεζα ξεμένει, σύμφωνα με όσα μεταδίδουν Reuters και Bloomberg, από συναλλαγματικά αποθέματα και ταυτόχρονα μεγαλώνει το χάσμα με τις υποχρεώσεις της χώρας σε ξένο νόμισμα. Όσο η Τουρκία επιμένει να δανείζεται συναλλαγματικά αποθέματα από τις τράπεζες και να τα πουλάει για να στηρίζει τη λίρα τόσο δυσμενέστερη γίνεται η θέση της κεντρικής τράπεζας και των τραπεζών. Σημειώνεται ότι από τα 450 δισ. δολάρια χρέους σε ξένο νόμισμα, τα 150 δις. δολάρια είναι των τραπεζών (100 δισ. ιδιωτικών τραπεζών και 50 δισ. κρατικών τραπεζών). Είναι απορίας άξιο γιατί οι τουρκικές τράπεζες, ενώ διέθεταν πολύ ισχυρή καταθετική βάση σε ξένο νόμισμα, δανείστηκαν τόσο μεγάλα ποσά σε δολάρια με αποτέλεσμα σήμερα να βρίσκονται αντιμέτωπες με μία πολύ σοβαρή κρίση.
Όλα αυτά συνθέτουν ένα εκρηκτικό σκηνικό για την Τουρκία. Για πολλοστή φορά, ο Ερντογάν προσπαθεί να κρατηθεί με διπλωματικούς ελιγμούς οι οποίοι εκτιμά ότι αφενός θα του δώσουν χρόνο να διαχειριστεί την οικονομική κρίση και αφετέρου θα μετριάσουν τις πιέσεις που δέχεται από τις αγορές. Μία λύση είναι φυσικά η βελτίωση των σχέσεων με τις ΗΠΑ που ο Τούρκος πρόεδρος πιστεύει ότι θα του εξασφαλίσει την κρίσιμη γραμμή ρευστότητας από τη Fed και την πολυπόθητη ηρεμία όσον αφορά τις αγορές.
Γι’ αυτό το λόγο έχει προσπαθήσει επανειλημμένα να έρθει πιο κοντά με τον Τραμπ όμως η Ουάσινγκτον έχει ξεκαθαρίσει πως όσο οι S-400 βρίσκονται στην Τουρκία, η χώρα θα κινδυνεύει ανά πάσα στιγμή με επιβολή κυρώσεων. Κατά συνέπεια, με τα σημερινά δεδομένα, ο Αμερικανός πρόεδρος είναι αυτός που μπορεί όποτε το θελήσει να προκαλέσει ένα ισχυρό οικονομικό σοκ, μέσω των κυρώσεων, που θα αποτελέσει «ταφόπλακα» για την τουρκική οικονομία.
Αν, στον αντίποδα, βρεθεί η χρυσή τομή και οι Τραμπ και Ερντογάν γίνουν ξανά «φίλοι», τότε και η Fed μπορεί να διαθέσει ρευστότητα σε δολάρια και οι αγορές να… αφήσουν σε ησυχία τη λίρα, δίνοντας σημαντικές ανάσες στον Ερντογάν. Ωστόσο, τα προβλήματα της τουρκικής οικονομίας είναι σοβαρά και ο Τούρκος πρόεδρος πιέζεται έντονα από την αντιπολίτευση, κάτι που τον κάνει ακόμη πιο απρόβλεπτο.
