Ο «ΑΓΙΟΣ των ελληνικών γραμμάτων», ο κυρ-Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης, είχε καταγράψει την τραγική πολιτική και εκκλησιαστική κατάσταση της εποχής του, με τον δικό του διεισδυτικό τρόπο.
Έγραψε: «Ούτε εκ του υπουργείου ούτε εκ της Συνόδου αναμένομεν γενναίόν τι διά την Εκκλησίαν. Η τελευταία μάλιστα απεδείχθη ανίκανος όλως, αφ’ ης ημέρας ιδρύθη εν Ελλάδι, να διαπράξη αγαθόν τι υπέρ της Εκκλησίας. Τουναντίον μάλιστα και έβλαψε ταύτην καιρίως παραγνωρίσασα όλως τον αληθή αυτής προορισμόν και θεωρήσασα εαυτήν μέχρι τούδε απλούν εργαστήριον δεσποτάδων και παπάδων, ούς στρατολογούσα συνήθως εκ της κοινωνικής υποστάθμης, άνευ ελέγχου παιδείας και ηθικής, εξαποστέλλει αυτούς ουχί ως ποιμένας, αλλ’ ως λύκους βαρείς, μη φειδομένους του ποιμνίου του Κυρίου.
Παρά τοιούτου σωματείου επαναλαμβάνομεν και πάλιν, ότι ουδέν απολύτως αγαθόν έχομεν να προσδοκώμεν. Πάσας τας ελπίδας ημών αναθέτομεν εις την ιδιωτικήν πρωτοβουλίαν εκείνων, οίτινες ακμαίον έτι διασώζοντες αυτοί το θρησκευτικόν αίσθημα και κηδόμενοι της τιμής και αξιοπρεπείας της Εκκλησίας και της θρησκευτικής διαπαιδαγωγήσεως του Έθνους ημών θέλουσι και δύνανται να συντελέσωσιν εις ανύψωσιν του εκκλησιαστικού γοήτρου και εις αναρρίπισιν του θρησκευτικού παρ’ ημίν αισθήματος» (Εφημερίς 7-4-1888)!
Αλλά, η σκιαγράφηση της τότε εποχής «καθρεπτίζει» και την εποχή μας. Ο μεγάλος εκείνος πνευματικός άνδρας «προφήτευσε» και τη σημερινή τραγική κατάστασή μας!
