Ο Χάλκινος Αποξυόμενος, αποτελεί ένα από τα σημαντικότερα δείγματα αρχαίας ελληνικής γλυπτικής.
Είναι ένα από τα σπουδαιότερα αρχαιολογικά ευρήματα της Κροατίας.
Εκτίθεται σε Μουσείο του νησιού Μάλι Λόσινι, μετά τον καθαρισμό και την συντήρηση του.
Το άγαλμα παριστάνει έναν Έλληνα αθλητή στο τέλος ενός αγώνα να καθαρίζεται με τη στλεγγίδα, ένα εργαλείο που χρησίμευε στο να απομακρύνουν οι αθλητές ό,τι είχε συγκεντρωθεί πάνω από το λάδι με το οποίο είχαν αλειφθεί.
Ο Αποξυόμενος βρέθηκε έπειτα από 2.000 χρόνια στον βυθό της θάλασσας κοντά στην περιοχή Λόσινι, το 1999.
Ο Βέλγος τουρίστας Ρενέ Βουτέρς ανακάλυψε το γλυπτό του νεαρού αθλητή, ύψους 1,90 μ., ανάμεσα σε βράχια, σε βάθος 45 μ. και το δήλωσε στις Αρχές.
Ύστερα ανέλαβε το υπουργείο Πολιτισμού, που συντόνισε επιχείρηση ανέλκυσης του αγάλματος στην επιφάνεια.
O χάλκινος Αποξυόμενος είναι πιο κοντά στο πρωτότυπο (4ος αι. π.Χ.) του Λυσίππου από οποιοδήποτε αντίγραφο του περίφημου πρωτοτύπου έχει σωθεί.
Αυτό το πανέμορφο άγαλμα, που είναι γνωστό ως ο «Κροάτης Αποξυόμενος», (αλίμονο), βρισκόταν βυθισμένο στον πυθμένα της θάλασσας, που καλύπτονταν με σφουγγάρια και άλλα είδη θαλάσσιας ζωής.
Ο «Αποξυόμενος», είναι το όνομα που δίνεται σε ένα αθλητή, που απεικονίζεται στην πράξη της απόξεσης ιδρώτα και της σκόνης, μετά την άσκηση.
Ο “Κροάτης” Αποξυόμενος δεν είναι μόνο το πιο ολοκληρωμένο γλυπτό του είδους. Πολλοί μελετητές συμφωνούν ότι είναι μακράν το καλύτερο από όλα τα γνωστά υπάρχοντα παραδείγματα.
Πιστεύεται γενικά ότι το χάλκινο άγαλμα είναι πολύ πιθανό ένα ελληνιστικό ή ρωμαϊκό αντίγραφο ενός πρωτότυπου που ήταν πιθανόν κατασκευασμένο κατά τον τέταρτο αιώνα π.Χ. και είναι πιο κοντά στο πρωτότυπο έργο του Λυσσίππου (4ος αι. π.Χ.)
Οι λεπτομέρειες είναι εξαίσιες. Ζωντανές. Ρεαλιστικές. Με τον ένθετο κόκκινο χαλκό στα χείλη και τις θηλές του στήθους, κάνουν τον αθλητή μοναδικό. Σπάνιο. Ανυπολόγιστο.
Χάλκινα γλυπτά τέτοιας ομορφιάς, δεν κατάφεραν να επιβιώσουν στην ύστερη αρχαιότητα, καθώς τα έλιωσαν για να κάνουν τα πιάτα, όπλα, εργαλεία και νομίσματα.
Υπάρχουν οκτώ γνωστά παραδείγματα, όπως το χάλκινο ανασκάφηκε στην Έφεσο (Τουρκία) και τώρα είναι στο Μουσείο Kunsthistorisches (Βιέννη). Ένα μαρμάρινο στα μουσεία του Βατικανού (Ρώμη). Ένα χάλκινο κεφάλι στο Kimball Art Musem στο Forth Worth (ΗΠΑ).
«Την προσοχή μου κάτι που είπαν πλάγι μου
διεύθυνε στου καφενείου την είσοδο.
Κ’ είδα τ’ ωραίο σώμα που έμοιαζε
σαν απ’ την άκρα πείρα του να τώκαμεν ο Έρως —
πλάττοντας τα συμμετρικά του μέλη με χαρά·
υψώνοντας γλυπτό το ανάστημα·
πλάττοντας με συγκίνησι το πρόσωπο
κι αφίνοντας απ’ των χεριών του το άγγιγμα
ένα αίσθημα στο μέτωπο, στα μάτια, και στα χείλη…»
Κωνσταντίνος Καβάφης
