Tο μεσημέρι της Τετάρτης, από το βήμα της Βουλής, ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης «έκαψε» με κατηγορηματικό τρόπο και χωρίς αστερίσκους το σενάριο για πρόωρες εκλογές το φθινόπωρο, χαρακτηρίζοντας ως παράγοντα αστάθειας την απλή αναλογική.
Όπως εξηγούν κυβερνητικά στελέχη, με βάση τον εκλογικό νόμο και τις προθεσμίες που αυτός προβλέπει, οι διπλές εκλογές σημαίνουν ένα διάστημα 70-80 ημερών, στο μεγαλύτερο μέρος του οποίου η χώρα θα πορευτεί με υπηρεσιακή, δηλαδή χωρίς υπεύθυνη κυβέρνηση. «Η μεγάλη περίοδος ακυβερνησίας θα δημιουργούσε επικίνδυνες καταστάσεις για την οικονομία και τα εθνικά θέματα», λένε συνεργάτες του πρωθυπουργού.
Οι κίνδυνοι που ελλοχεύουν και που θα μπορούσαν να εκδηλωθούν στο διάστημα αυτό ήταν ο παράγοντας που έλαβε υπ’ όψιν του ο Κυριάκος Μητσοτάκης για να αποφασίσει. Η αλήθεια είναι ότι η πρώτη του επιλογή ήταν πάντα η εξάντληση της συνταγματικής θητείας της κυβέρνησης. Ωστόσο, το τελευταίο διάστημα είχαν αρχίσει να γίνονται ασκήσεις επί χάρτου και για το ενδεχόμενο πρόωρων εκλογών.
Σύμφωνα με πληροφορίες το σενάριο περί πρόωρων εκλογών άρχισε να χάνει έδαφος στο Μέγαρο Μαξίμου εδώ και περίπου δέκα ημέρες. Είναι χαρακτηριστικό ότι κορυφαίο κυβερνητικό στέλεχος ανέφερε πως θα πρέπει να μετρηθεί σοβαρά αν οι πρόωρες εκλογές προκαλέσουν τελικά πολύ περισσότερα και σοβαρότερα προβλήματα από όσα θεωρητικά θα έλυναν. Η κλιμακούμενη τουρκική προκλητικότητα, η θεσμική προσήλωση του πρωθυπουργού και η επίγνωση ότι οι ψηφοφόροι της Ν.Δ. δεν θέλουν εκλογές, καθώς και η απόλυτη αβεβαιότητα σε σχέση με την έκβαση του πολέμου στην Ουκρανία και τις συνέπειες που θα επιφέρει τυχόν υλοποίηση της απειλής της Ρωσίας για διακοπή της παροχής φυσικού αερίου στην Ευρώπη, υπήρξαν οι τρεις καθοριστικοί παράγοντες για την οριστική απομάκρυνση του σεναρίου περί πρόωρης διάλυσης της Βουλής.
Το ενεργειακό
Μολονότι το καλοκαίρι άρχισε με τους περισσότερους να θέτουν ως κριτήριο τις εξελίξεις στο μέτωπο με την Τουρκία, φαίνεται πως τις τελευταίες ημέρες το κυβερνητικό επιτελείο προβληματίζεται έντονα όσον αφορά το ενεργειακό. Παρότι η κυβέρνηση θεωρεί πως η Ελλάδα δεν θα αντιμετωπίσει ζήτημα ενεργειακής επάρκειας ή καταστάσεις όπως αυτές που προβλέπονται για τη Γερμανία (δελτίο στο ρεύμα κ.ά.), η επιβεβαίωση του σεναρίου θα επιφέρει άμεσες και καταστροφικές συνέπειες και στη χώρα. Από τη Βουλή το πρωί της Δευτέρας, ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας Κώστας Σκρέκας εκτίμησε ότι μια τέτοια εξέλιξη θα επιφέρει νέα μεγάλη έκρηξη στην τιμή της ενέργειας, παρά το γεγονός ότι θα υπάρχουν αποθέματα. Σε αυτή την περίπτωση, η κυβέρνηση θα πρέπει να δράσει με ευελιξία λαμβάνοντας νομοθετικές πρωτοβουλίες και υπουργικές αποφάσεις για νέα μέτρα ενίσχυσης των πληττομένων. Τέτοιου είδους ευελιξία δύσκολα συναντάται σε υπηρεσιακή κυβέρνηση.
Το ίδιο, με ακόμα πιο επικίνδυνες προεκτάσεις, ισχύει και σε περίπτωση θερμού επεισοδίου με την Τουρκία. Παρά το γεγονός ότι το τελευταίο διάστημα φαίνεται να υπάρχει υποχώρηση της έντασης, ο φόβος πως η Τουρκία θα μπορούσε να προκαλέσει ένα θερμό επεισόδιο μεταξύ πρώτου και δεύτερου γύρου εκλογών είναι ακόμα υπαρκτός. Και έγινε ακόμα πιο έντονος έπειτα από την πρωτοφανή απόφαση του Τούρκου Προέδρου να επιχειρήσει ωμή παρέμβαση στο εσωτερικό της χώρας καλώντας τους πολίτες να μην ψηφίσουν τον Κυριάκο Μητσοτάκη. Οι συνέπειες ενός θερμού επεισοδίου σε μια χώρα με υπηρεσιακό πρωθυπουργό, υπηρεσιακό υπουργό Εθνικής Αμυνας και τη Βουλή διαλυμένη είναι ευνόητες και παραπέμπουν σε εφιάλτη.
Οι θεσμικές υποσχέσεις
Ο τρίτος παράγοντας που μέτρησε στις αποφάσεις του πρωθυπουργού ήταν η πρόθεσή του να τηρήσει τις θεσμικές υποσχέσεις του, καθώς και η επίγνωση ότι τουλάχιστον στους ψηφοφόρους της Ν.Δ. τυχόν πρόωρη προσφυγή στις κάλπες δεν θα ήταν ευχάριστη. Η κυβέρνηση διαθέτει, άλλωστε, ισχυρή πλειοψηφία στη Βουλή, έχει χρόνο μπροστά της και οι πολίτες γνωρίζουν ότι ο χειμώνας που έρχεται δεν θα είναι εύκολος.
Μια πρόωρη προσφυγή στις κάλπες θα επέτεινε το αίσθημα της αβεβαιότητας, αφού υπό τις παρούσες συνθήκες ούτε η αυτοδυναμία είναι εξασφαλισμένη αλλά ούτε και ο σχηματισμός της κυβέρνησης μετά τη δεύτερη εκλογική αναμέτρηση θα πρέπει να θεωρείται δεδομένος. Σύμφωνα με συνεργάτες του, ο πρωθυπουργός αποφάσισε πως είναι προτιμότερο να αντιμετωπίσει χωρίς εκλογές τον δύσκολο χειμώνα και να αναλάβει το όποιο πολιτικό κόστος. Από την άλλη πλευρά, το σενάριο για εξάντληση της τετραετίας έχει και τις θετικές του πλευρές.
Η πρώτη είναι ότι πιθανότατα θα έχουν διεξαχθεί οι εκλογές στην Τουρκία, κάτι που σημαίνει πως ακόμα και μια υπηρεσιακή κυβέρνηση δεν κινδυνεύει να βρεθεί αντιμέτωπη με μια πρόκληση απελπισίας του ηγέτη της γειτονικής χώρας.
Η δεύτερη είναι ότι πιθανόν έως τότε ο πόλεμος στην Ουκρανία θα έχει τελειώσει και θα υπάρχουν προοπτικές ανάκαμψης. Βεβαίως, ακόμη και στη λήξη της τετραετίας, σε διπλές κάλπες θα προσφύγει ο Κυριάκος Μητσοτάκης, ωστόσο τότε θα μπορεί να λέει ότι εξάντλησε τη θητεία του. Σε κάθε περίπτωση, οι διπλές εκλογές δεν θα είναι ό,τι καλύτερο για την οικονομία, καθώς για ένα τεράστιο διάστημα, περίπου 70-80 ημερών, το κυβερνητικό έργο θα «παγώσει» σχεδόν ολοκληρωτικά και οι αποφάσεις θα λαμβάνονται από υπηρεσιακή κυβέρνηση είτε με προεδρικά διατάγματα, είτε με πράξεις νομοθετικού περιεχομένου, είτε με υπουργικές αποφάσεις. Από την ημέρα που θα διαλυθεί η Βουλή, οι εκλογές θα διεξαχθούν σε διάστημα 21 έως 30 ημερών.
Η προθεσμία των 21 ημερών είναι ανελαστική, καθώς υπάρχουν συγκεκριμένες πράξεις, όπως η ανακήρυξη υποψηφίων, η έγκριση ψηφοδελτίων και η κατάρτιση ειδικών εκλογικών καταλόγων, που δεν μπορούν να επισπευσθούν. Υπενθυμίζεται ότι σε ανάλογη περίπτωση το διάστημα ανάμεσα στις δύο εκλογές του 2012 ήταν 40 ημέρες. Αν σε όλα τα παραπάνω προστεθεί και διάστημα 15 ημερών από τις δεύτερες εκλογές μέχρι την παροχή ψήφου εμπιστοσύνης στη νέα κυβέρνηση από τη Βουλή, φτάνουμε σε ένα σύνολο περίπου 80 ημερών χωρίς ομαλό νομοθετικό έργο από την κυβέρνηση.
Του Γ. ΛΥΚΟΥΡΕΝΤΖΟΥ
