Λέγεται, πως κάποτε είχε προβλέψει ο Albert Einstein, πως όταν οι μέλισσες θα εξαφανιστούν, ο άνθρωπος θα πεθάνει στα αμέσως επόμενα τέσσερα χρόνια από την εξαφάνισή τους.
Είτε πρόκειται για αστικό μύθο, είτε για μια πραγματική δήλωση του μεγάλου επιστήμονα, σήμερα οι μέλισσες σε όλη την έκταση του πλανήτη φαίνεται να πεθαίνουν. Τι συμβαίνει λοιπόν;
Έχουν αναφερθεί τέσσερις πιθανές αιτίες που ίσως σχετίζονται με τον θάνατο των μελισσών:
• Τα υβριδικά, γενετικά μεταλλαγμένα φυτά που έχουν αναπτυχθεί τα τελευταία χρόνια
• Η πιθανότητα ότι οι συχνότητες που χρησιμοποιούνται για τα κινητά τηλέφωνα μπορεί να εμποδίζουν τις μέλισσες να εντοπίσουν τις κυψέλες τους
• Η πιθανότητα ύπαρξης ενός ιού
• Η πιθανότητα να υπάρχει κάποιο ζωύφιο που να μολύνει τις μέλισσες
Υπάρχουν για παράδειγμα 130.000 φυτά για την επικονίαση των οποίων οι μέλισσες είναι απαραίτητες, από πεπόνια μέχρι κολοκύθες, μούρα και κάθε είδους δέντρο που βγάζει φρούτα, ή ακόμα και φυτά που χρησιμοποιούνται ως τροφή για ζώα όπως το τριφύλλι. Οι μέλισσες είναι πιο σημαντικές ακόμα και από τα πουλερικά, αν τις δει κανείς από την άποψη της ανθρώπινης διατροφής. Ο μέλισσες από μια κυψέλη μπορούν να επισκεφτούν εκατομμύρια άνθη σε μια περιοχή 400 τετραγωνικών χιλιομέτρων και αυτό στη διάρκεια μόνο μιας ημέρας.
Και στον υπόλοιπο κόσμο…
Αναφορές που προέρχονται από την Ευρώπη και τη Μέση Ανατολή είναι ιδιαίτερα ανησυχητικές: οι μέλισσες αρχίζουν να εξαφανίζονται. Σε κάποιες περιοχές παραπάνω από το 40% των κυψελών είναι πλέον άδειες. Στην Ισπανία εκατοντάδες χιλιάδες αποικίες έχουν χαθεί, στην Πολωνία το ποσοστό απώλειας των μελισσών υπερβαίνει το 40%, ενώ ανάλογα προβλήματα αναφέρονται και από την Ελλάδα, τη Σουηδία, την Ιταλία και την Πορτογαλία. Αυτό αποτελεί πρόβλημα γιατί δίχως τις μέλισσες που γονιμοποιούν τα φυτά η συνέχεια βασικών συνθηκών για τη διατήρηση της ανθρώπινης ζωής απειλείται. Οι μέλισσες είναι ζωτικής σημασίας για τον εφοδιασμό μας με τροφή.
…Αλλά που βρίσκονται οι μέλισσες που λείπουν; Κανείς δε φαίνεται να γνωρίζει.
Ο Jerry Bromenshenk, πρόεδρος του ‘Bee Alert Technology’, μιας ερευνητικής εταιρίας που σχετίζεται με το πανεπιστήμιο του Μανχάταν, δηλώνει:
“Τη μια ημέρα κοιτάζεις τις μέλισσες και είναι καλά. Την επόμενη φορά που κοιτάζεις στην κυψέλη σηκώνεις το κάλυμμα και μπορεί να βρεις μόνο μια βασίλισσα και τρεις νεαρές μέλισσες που πασχίζουν να διατηρήσουν τη ζωή της κυψέλης. Εάν επρόκειτο για κάποιον ιό θα περίμενε κανείς να βρει νεκρές μέλισσες στην κυψέλη ή στο λιβάδι όπου βρίσκεται η κυψέλη. Αλλά η εικόνα είναι σαν κάποιος να έχει σκουπίσει και να έχει αφήσει πεντακάθαρο τον πάτο του κουτιού.
Μέλισσες που είναι άρρωστες συνήθως δεν επιστρέφουν στην κυψέλη. Αυτό θα μπορούσε να είναι μια φυσική συμπεριφορά που έχει σχεδιαστεί για να προστατέψει την κυψέλη από την παραπέρα μόλυνση ή θα μπορούσε ακόμα να συμβαίνει επειδή οι άρρωστες μέλισσες δεν μπορούν να βρουν το δρόμο για να γυρίσουν πίσω. Ότι και να συμβαίνει, οι μέλισσες δεν βρίσκονται εκεί που θα έπρεπε να είναι.
Με τις αναφορές που υποδηλώνουν ότι μια άγνωστη μάστιγα έχει πλήξει τις μέλισσες οι ερευνητές έχουν ξεκινήσει μια εκστρατεία για να βρουν την αιτία της εξαφάνισής τους. Οι αιτίες για την γρήγορη κατάρρευση των αποικιών δεν είναι ξεκάθαρες. Παλιές ασθένειες, παράσιτα και νέες ασθένειες έχουν εξεταστεί αλλά η αιτία φαίνεται πως είναι κάτι καινούργιο και σαρωτικό.
Εδώ και πάνω από 100 χρόνια οι μελισσοκόμοι έχουν συναντήσει απώλειες αποικιών λόγω βακτηριακών παραγόντων, ζωυφίων και άλλων παρασίτων ή παθογόνων παραγόντων. Αντιμετώπισαν αυτά τα προβλήματα χρησιμοποιώντας αντιβιοτικά, εντομοκτόνα και άλλες μεθόδους. Αλλά το νέο πρόβλημα είναι πιο περίπλοκο. Σε πολλές περιπτώσεις οι επιστήμονες έχουν βρει στις λίγες μέλισσες που επιβίωσαν, στοιχεία ύπαρξης όλων σχεδόν των γνωστών ιών που προσβάλλουν τις μέλισσες, ενώ οι υπόλοιπες έχουν εξαφανιστεί. Κάποιες είχαν προσβληθεί από πέντε ή έξι ασθένειες ταυτόχρονα και κατακλύζονταν από μύκητες, ένα σημάδι που σύμφωνα με τους επιστήμονες υποδηλώνει την κατάρρευση του ανοσοποιητικού τους συστήματος. Ένας επιστήμονας ισχυρίζεται, “Μοιάζει σαν οι μέλισσες να απέκτησαν AIDS!”
