Σχέση μοναδική, συντροφικότητα και ανιδιοτελής αγάπη. Ο σκύλος αποτελεί εδώ και χιλιάδες χρόνια τον πιο πιστό σύντροφο του ανθρώπου.
Πολλές χιλιετίες συνοδοιπόροι οι σκύλοι και οι άνθρωποι, πολλές και οι συγκινητικές ιστορίες τους.
Ο Πάνος Βαλαβάνης, καθηγητής Κλασικής Αρχαιολογίας του ΕΚΠΑ, με αφορμή το βιβλίο του «Σκύλοι από τους αρχαίους χρόνους» που κυκλοφορεί σύντομα από τις εκδόσεις Πρώτη Ύλη Βιβλία, φιλοξενήθηκε στο στούντιο του Αθήνα 9,84 και περιέγραψε στην Τασούλα Επτακοίλη, το ρόλο και τη σεβαστή θέση των σκύλων στην καθημερινή ζωή των αρχαίων προγόνων μας, υπογραμμίζοντας ότι υπήρξαν αναπόσπαστο κομμάτι του πολιτισμού μας, όπως άλλωστε διαπιστώνεται από τις αναρίθμητες σχετικές αναφορές στα έργα, στην τέχνη, στους μύθους, στις ιστορίες, ακόμα και στα ταφικά έθιμα της κλασικής αρχαιότητας.
Όπως είπε, η ιδέα για αυτό το βιβλίο γεννήθηκε όταν πρόσφατα απέκτησε τον δικό του σκύλο και με αυτήν την αφορμή συνειδητοποίησε ότι δεν υπάρχει στην ελληνική βιβλιογραφία ένα βιβλίο για τον ρόλο των τετράποδων φίλων μας στην αρχαιότητα.
«Με τον σκύλο μου, ένιωσα τα τρία… Α που μας λένε όλοι οι σοφοί να ακολουθούμε αν αντιμετωπίζουμε δυσκολίες στη ζωή μας: ανοχή στην αρχή, αποδοχή στη συνέχεια και στο τέλος… αγάπη», είπε χαρακτηριστικά.
Πόσο μακριά πηγαίνει η συνύπαρξη σκύλου και ανθρώπου
«Η παλαιότερη ένδειξη ύπαρξης ενός σκύλου εντοπίζεται στις τοιχογραφίες των Σπηλαίων στην Αλταμίρα της Ισπανίας που έχουν ηλικία 30.000 ετών. Παράλληλα, υπάρχουν και νεότερα δεδομένα όπως ταφές σκύλων στην Γερμανία πριν από 20.000 χρόνια ενώ βρέθηκαν και οι πατημασιές ενός παιδιού και ενός σκυλιού σε ένα λασπωμένο έδαφος σπηλαίου στη Γαλλία πριν από 14.000 χρόνια. Οι ενδείξεις είναι αραιές αρχαιολογικά αλλά πολύ αυστηρά τεκμηριωμένες».
Σκύλος και λύκος
«Ο σκύλος προέρχεται από τον λύκο. Μια ομάδα λύκων αντελήφθησαν ότι αν ακολουθήσουν τους ανθρώπους που κατά την παλαιολιθική εποχή ήταν κυνηγοί και καρποσυλλέκτες, μπορούσαν να έχουν σίγουρο φαγητό. Με αυτόν τον τρόπο, παγιώθηκε μια διαδικασία και σταδιακά -σε διάφορα μέρη του κόσμου- δημιουργήθηκαν και οι πρώτες αγέλες των λύκων που έγιναν σκύλοι και ακολουθούσαν τους ανθρώπους».
Άνθρωποι και ζώα: μαζί στη ζωή, μαζί και στο θάνατο
«Στο πλαίσιο της έρευνας που έκανα για το βιβλίο, ανακάλυψα πολλά συγκινητικά στιγμιότυπα της στενής σχέσης και της αγάπης που ανέπτυξαν άνθρωποι και σκύλοι ανά τον κόσμο, όπως η κοινή ταφή ενός ζευγαριού και ενός σκύλου στη Γερμανία πριν από 14.000 χρόνια που υποδηλώνει ότι ζούσαν και πέθαναν μαζί καθώς και μια ταφή στο Ισραήλ πριν από 12.000 όπου μια γυναίκα βρέθηκε θαμμένη στο πλάι και δίπλα της, ήταν θαμμένο ένα μικρό σκυλάκι το οποίο έχει καλύψει με το χέρι της, σαν να ήθελε να το προστατεύσει».
Άνθρωποι και σκύλοι στην Αρχαία Ελλάδα
«Στην Αρχαία Ελλάδα εμφανίζεται μια διαφορετική σχέση των ανθρώπων με τους σκύλους που μέχρι πρότινος χρησιμοποιούνται για το κυνήγι και πλέον γίνονται οικόσιτα ζώα, σύντροφοι του ανθρώπου στην καθημερινή ζωή. Υπολογίζεται ότι σκύλοι απεικονίζονται σε περισσότερα από 15.000 αγγεία, σε σημαντικές στιγμές της ιστορίας των αρχαίων Ελλήνων ενώ αναπτύσσεται ιδιαίτερη σχέση ανάμεσα στους σκύλους και στα παιδιά. Στην Αρχαία Ελλάδα ο σκύλος συνδέεται με τη ζωή όλων των ανθρώπων και ιδίως των παιδιών».
Δείγμα μεγαλοαστικής ευγένειας
«Συχνά οι σκύλοι συμμετείχαν ακόμα και στα συμπόσια των αρχαίων Ελλήνων. Φαίνεται πως το να έχει κάποιος ένα σκύλο εκείνη την εποχή, ήταν ένδειξη μεγαλοαστικής ευγένειας, υποδήλωνε την υψηλή κοινωνική του τάξη».
Οικολογική συνείδηση στην αρχαιότητα
«Οι Αρχαίοι Έλληνες, διέθεταν οικολογική συνείδηση , όχι γιατί την διδάχτηκαν αλλά επειδή ήταν κάτι αυτονόητο για την επιβίωσή τους. Για παράδειγμα, γνώριζαν ότι αν εξόντωναν μια ολόκληρη ομάδα ελαφιών, αργότερα δεν θα είχαν να φάνε ή αν έκοβαν όλα τα δέντρα για να φτιάξουν πλοία δεν θα μπορούσαν στη συνέχεια να λειτουργήσουν τα ναυπηγεία τους. Ο σεβασμός στη φύση ήταν μια αυτονόητη διαδικασία και αποτέλεσμα της ιδιαίτερης σχέσης που είχαν με τον τόπο που ζούσαν».
Περί φιλοζωίας…
«Φιλοζωία είναι η ανθρωπιά. ΄Ένας άνθρωπος που αγαπάει ένα ζώο βρίσκει ένα σωρό αφορμές για να γίνει καλύτερος. Αν κάποιος αγαπάει, φροντίζει και αποκτά ιδιαίτερη σχέση με ένα ζώο, αυτό αποτελεί μια καλή πρώτη ύλη για να μεταφερθεί και στον άνθρωπο».
