Πιθανότατα έχετε περάσει –ίσως και αρκετές φορές- έξω από αυτό το εκκλησάκι, ωστόσο θα δυσκολευτείτε μάλλον να το αναγνωρίσετε, όπως και εμείς… (εκτός, βέβαια και αν μένετε στη συγκεκριμένη γειτονιά…).
Πρόκειται για το μικρό εκκλησάκι των Τριών Ιεραρχών που συναντάμε στο δεξί μας χέρι καθώς ανηφορίζουμε την οδό Ερατοσθένους στο Παγκράτι, στη συμβολή της με την οδό Βέρση.
Τοποθεσία: Συμβολή Ερατοσθένους και Βέρση στο Παγκράτι
Ημερομηνία ΦΩΤΟ: 1917
Στο δικτυακό τόπο της Βιβλιοθήκης του Κογκρέσου, απ’ όπου προέρχεται η φωτογραφία, δεν αναφέρεται το σημείο λήψης της.
Τα στοιχεία που το αποκαλύπτουν, είναι η όψη της μικρής εκκλησίας και κυρίως η πινακίδα στην αριστερή πλευρά της εισόδου της, που μας δίνει και κάποια άλλα στοιχεία για αυτό: «Ναός των Τριών Ιεραρχών, ιδρυθείς υπό Δ. Καλογ……, 188…».
Οπότε, προκύπτει ότι η ανέγερση του ναϊδίου έλαβε χώρα τη δεκαετία του 1880, ενώ το πλήρες ονοματεπώνυμο του κτήτορα παραμένει (δυσαν) άγνωστο… [ΠΗΓΗ: athensopenmuseum.com]
Έτσι, σε μια προσπάθεια αποκρυπτογράφησης αυτού του «τοπικού αστικού γρίφου», οδηγηθήκαμε σε ένα απόκομμα εφημερίδας που βρίσκεται ανηρτημένο στην ιστοσελίδα της Τζένης Δρόσου και αναφέρει:
«…απέναντι απ’ τον Αγ. Σπυρίδωνα, υπάρχει μια μικρή εκκλησία αφιερωμένη εις τους Τρείς Ιεράρχας. Η εκκλησία ανήκει εις την κ. Παν. Καλ. που κάθεται εκεί κοντά. Στο εσωτερικό υπάρχουν παληές τοιχογραφίες και άπειρα τάματα, γιατί όπως μάθαμε είναι πολύ θαυματουργή. Εις τας 29 Απριλίου, Κυριακή των Βαϊων, η κόρη της κ. Καλ., κ. Δ. Αμ. είδε στον ύπνο της τον παππού της και κτήτορα του ναού Δημ. Καλογρίδην, καθώς επίσης και τον αγιογράφο της εκκλησίας να μαλώνουν δήθεν για μια εικόνα…»
Από τα ανωτέρω συνεπάγεται ότι ο κτήτορας του παρεκκλησίου των Τριών Ιεραρχών στο Παγκράτι ήταν ο αείμνηστος Καλογρίδης Δημήτριος, γυψάς στο επάγγελμα, άνθρωπος σεβάσμιος με έντονο θρησκευτικό συναίσθημα. Άραγε, γιατί επέλεξε τους Τρεις Μεγίστους Φωστήρας της Τρισηλίου Θεότητος για αυτό το συμβολικό έργο ζωής; Ποια λογική, ποιο σκεπτικό, ποια συναισθηματική παρόρμηση τον οδήγησε στη συγκεκριμένη ονοματοδοσία;
Επίσης έχει ενδιαφέρον η μαρμάρινη πλάκα που είναι κολλημένη απ΄ έξω που αναφέρει ότι στους τρεις ιεράρχες ιερουργούσε ο άγιος Νικόλαος Πλανάς με ιεροψάλτη τον Αλέξανδρο Παπαδιαμάντη.
Εντύπωση προκαλούν οι φιγούρες των γυναικών που φροντίζουν την εκκλησία και δείχνουν το λαϊκό χαρακτήρα της περιοχής: το εκκλησάκι βρισκόταν λίγες δεκάδες μέτρα από την κοίτη του Ιλισσού, στη γειτονιά που τότε ήταν γνωστή ως Βατραχονήσι και απλωνόταν μεταξύ του Παναθηναϊκού Σταδίου, του Άλσους Παγκρατίου και του Ιλισσού, που έρρεε στη σημερινή λεωφόρο Βασιλέως Κωνσταντίνου. Ουσιαστικά πρόκειται για την εποχή που δημιουργείτο η συνοικία του Παγκρατίου, η οποία γνώρισε εκρηκτική ανάπτυξη μετά τον ερχομό των προσφύγων το 1922. (Το Παγκράτι ήταν η περιοχή στην οποία δημιουργήθηκε ο πρώτος οργανωμένος συνοικισμός για την αποκατάσταση των προσφύγων στην Αθήνα…)
Και μια τελευταία λεπτομέρεια για όσους τύχει να περάσουν από την περιοχή: αν ανηφορίσετε τα σκαλάκια της οδού Βέρση, θα βρεθείτε σχεδόν αντίκρυ από το σπίτι της οδού Άγρας 20, το σπίτι στο οποίο έζησε ο Γιώργος Σεφέρης μαζί με τη γυναίκα του Μαρώ μετά το τέλος της επαγγελματικής σταδιοδρομίας του στο διπλωματικό σώμα, τη δεκαετία του 1960.
