Οι προϋποθέσεις που ορίζει το σχέδιο νόμου για την αδειοδότηση και τη λειτουργία των μη κρατικών πανεπιστημίων.
Σε διαβούλευση δόθηκε το νομοσχέδιο για την τριτοβάθμια εκπαίδευση, το οποίο εισάγει τον θεσμό των Νομικών Προσώπων Πανεπιστημιακής Εκπαίδευσης και ανοίγει έτσι τον δρόμο για την ίδρυση μη κρατικών πανεπιστημίων στη χώρα μας.
Προτού ακόμα ψηφιστεί, πάντως, ήδη εκδηλώνεται ενδιαφέρον από διεθνούς φήμης ιδρύματα για να ανοίξουν παραρτήματα στη χώρα μας. Σύμφωνα με πληροφορίες, το ίδρυμα που το έχει ήδη αποφασίσει είναι το Πανεπιστήμιο της Σορβόννης.
Το πανεπιστήμιο της Σορβόννης
Οι Γάλλοι περιμένουν να ολοκληρωθεί η νομοθετική διαδικασία ώστε να προχωρήσουν με την κατάθεση της σχετικής αίτησης προς το υπουργείο Παιδείας. Οπως προκύπτει, μάλιστα, από τις συζητήσεις που έχουν γίνει, ο φορέας που θα αναλάβει να υλοποιήσει το παράρτημα της Σορβόννης θα είναι το Γαλλικό Ινστιτούτο. Αυτό το μη κρατικό πανεπιστήμιο θα είναι γαλλόφωνο και θα εγκατασταθεί εκεί όπου σήμερα βρίσκεται το Γαλλικό Ινστιτούτο, επί της οδού Σίνα. Το δημόσιο Πανεπιστήμιο της Σορβόννης δεν είναι «πρωτάρης» σε αυτή τη διαδικασία, αφού λειτουργεί ήδη από το 2006 ένα παράρτημα στο Αμπου Ντάμπι, την πρωτεύουσα των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων.
Το δεύτερο διάσημο ξένο ίδρυμα που, σύμφωνα με πληροφορίες από κυβερνητικές πηγές, σχεδιάζει να προχωρήσει στην ίδρυση παραρτήματος στη χώρα μας είναι το αμερικανικό ιδιωτικό Πανεπιστήμιο Johns Hopkins με έδρα τη Βαλτιμόρη. Το ίδρυμα αυτό, ωστόσο, που ήδη λειτουργεί και ένα παράρτημα στην Μπολόνια της Ιταλίας, θέλει να δημιουργήσει παράρτημα με μία μόνο σχολή, την Ιατρική, ώστε να προμηθεύει την Ευρώπη με γιατρούς.
Η δημιουργία μη κρατικού πανεπιστημίου με μόνο μία σχολή επιτρέπεται κατ’ εξαίρεση από το νομοσχέδιο που ανέβηκε την Πέμπτη για διαβούλευση. Για τα παραρτήματα ισχύει πως, για να λάβουν την άδεια, θα πρέπει να αποτελούνται τουλάχιστον από τρεις σχολές, με τουλάχιστον ένα πρόγραμμα σπουδών για την καθεμία από αυτές.
Στο άρθρο 142 του νομοσχεδίου αναφέρεται ότι «εξαιρετικά και εφόσον το μητρικό ίδρυμα καταλαμβάνει μία από τις πρώτες είκοσι (20) θέσεις σε αναγνωρισμένη διεθνώς παγκόσμια κατάταξη πανεπιστημίων, το παράρτημά του δύναται να αποτελείται από μία κατ’ ελάχιστον σχολή, με ένα τουλάχιστον πρόγραμμα κύκλου σπουδών».
Ενδιαφέρον από το Ευρωπαϊκό Πανεπιστήμιο Κύπρου
Ενδιαφέρον για να ανοίξει παράρτημα στην Ελλάδα έχει εκδηλώσει και το Ευρωπαϊκό Πανεπιστήμιο Κύπρου. Εγνωσμένου κύρους αμερικανικά ιδιωτικά (αλλά και βρετανικά δημόσια) πανεπιστήμια ήδη λειτουργούν παραρτήματα στο εξωτερικό και κάποια από αυτά έχουν βολιδοσκοπήσει τις προθέσεις της κυβέρνησης. Παραρτήματα στο εξωτερικό λειτουργούν τα βρετανικά δημόσια Πανεπιστήμια του Νότινγχαμ και του Σαουθάμπτον (σε Μαλαισία και Κίνα) και μια σειρά από αμερικανικά πανεπιστήμια, ανάμεσά τους τα φημισμένα ιδιωτικά Rochester, St Johns, Duke, Webster και Yale. Σύμφωνα με πληροφορίες από κυβερνητικές πηγές, πάντως, το Yale ενδιαφέρεται να προχωρήσει σε συνεργασία με το ΕΚΠΑ και όχι να ανοίξει παράρτημα στην Ελλάδα.
Αυστηρά κριτήρια
Το νομοσχέδιο θεσπίζει αυστηρά κριτήρια για την ίδρυση και τη λειτουργία παραρτημάτων ξένων αναγνωρισμένων πανεπιστημίων στη χώρα μας, τα οποία θα λειτουργούν με τη μορφή του Νομικού Προσώπου Πανεπιστημιακής Εκπαίδευσης (ΝΠΠΕ) και θα είναι μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα, μια απαραίτητη προϋπόθεση για να εγκρίνει τη σχετική νομοθεσία το ΣτΕ. Μια δεύτερη δικλείδα ασφαλείας για να «περάσει» το νομοσχέδιο από το ΣτΕ είναι και η ελάχιστη βάση εισαγωγής που απαιτείται από τους υποψήφιους φοιτητές στα ιδρύματα αυτά, κάτι που σημαίνει πως όσοι αποφασίσουν να σπουδάσουν θα πρέπει να δώσουν πανελλήνιες εξετάσεις ή να έχουν IB.
O υπουργός Παιδείας Κυριάκος Πιερρακάκης έχει επαναλάβει πολλές φορές, μετά την πρώτη παρουσίαση του νομοσχεδίου στο υπουργικό συμβούλιο τον Δεκέμβριο, πως ο νόμος θα ορίζει πολύ αυστηρές προϋποθέσεις για την ίδρυση και τη λειτουργία των μη κρατικών πανεπιστημίων – τις αυστηρότερες στην Ευρώπη. Αυτό επιβεβαιώνεται και από το σχέδιο νόμου που δόθηκε την Πέμπτη για διαβούλευση.
Το ελάχιστο κόστος για την ίδρυση ενός τέτοιου παραρτήματος ανέρχεται σε 2 εκατ. ευρώ, το οποίο αναλύεται σε κόστος 500.000 ευρώ για καθεμία από τις τρεις σχολές που υποχρεωτικά θα ιδρύσει το «μητρικό» ΑΕΙ σε συνεργασία με το ελληνικό πανεπιστημιακό ίδρυμα και σε 500.000 ευρώ για την υποβολή της αίτησης άδειας λειτουργίας, με εξαίρεση βεβαίως τα 20 πρώτα στην κατάταξη, που μπορούν να ιδρύσουν μόνο μία σχολή και θα έχουν κόστος 1 εκατομμυρίου.
Κάθε μη κρατικό, μη κερδοσκοπικό πανεπιστημιακό ίδρυμα υποχρεούται να έχει διδακτικό προσωπικό τα μέλη του οποίου σε ποσοστό 80% θα πρέπει να είναι κάτοχοι διδακτορικού σε θέμα συναφές με το αντικείμενο της διδασκαλίας και να είναι εγκεκριμένα από το μητρικό ίδρυμα.
Ο αριθμός τους δεν μπορεί να είναι κατώτερος των 30 για ίδρυμα τριών σχολών με προβλεπόμενο όριο διδασκαλίας τις 12 ώρες εβδομαδιαίως, ενώ δεν θα επιτρέπεται η παράλληλη απασχόληση του διδακτικού προσωπικού των δημόσιων πανεπιστημίων στα μη κρατικά, μη κερδοσκοπικά πανεπιστήμια.
Ο νόμος θέτει αυστηρές προϋποθέσεις για τα προγράμματα σπουδών, που θα υπόκεινται σε διπλό έλεγχο από το μητρικό πανεπιστήμιο και την Εθνική Αρχή Ανώτατης Εκπαίδευσης (ΕΘΑΑΕ), η οποία σε περίπτωση κακής λειτουργίας θα μπορεί να αφαιρεί την άδεια. Θέτει επίσης αυστηρές προϋποθέσεις για τις υλικοτεχνικές υποδομές και τα υποχρεώνει να ασκούν έρευνα και να χορηγούν το 5% των θέσεών τους σε υποτροφίες. Τα ΝΠΠΕ θα αρχίσουν να δέχονται φοιτητές από το ακαδημαϊκό έτος 2025-2026 και τα πτυχία που θα απονέμουν δεν θα χρειάζονται αναγνώριση από τον ΔΟΑΤΑΠ.
