Ο ορισμός των ψυχοσωματικών ασθενειών μετράει χιλιάδες χρόνια πίσω, αν θυμηθούμε τον Ιπποκράτη που έλεγε ότι κάθε νόσος ξεκινάει πρώτα από την ψυχή και μετά καταλήγει στο σώμα.
Ωστόσο οι σύγχρονες επιστήμες διαχωρίζουν τα ψυχοσωματικά σε δύο κατηγορίες, όπως δηλώνει στο Πρακτορείο Fm και στην εκπομπή της Τάνιας Μαντουβάλου «104,9 Μυστικά Υγείας» η ψυχολόγος-ψυχοθεραπεύτρια Φαίδρα Λογοθέτη.
«Υπάρχουν κάποια ψυχοσωματικά που είναι ιατρικώς ανεξήγητα, αν σκεφτεί μάλιστα κανείς ότι το ένα τρίτο των ανθρώπων που πηγαίνει σε παθολόγο φεύγει χωρίς διάγνωση. Υπάρχει όμως και το είδος των ψυχοσωματικών που είναι διάφορες διαγνωσμένες ασθένειες, για τις οποίες η έρευνα έχει διαπιστώσει ότι συνδέονται με στρες και άλλες ψυχικά επιβαρυμένες καταστάσεις».
Ως εκ τούτου η ψυχολογική στήριξη είναι άκρως σημαντική επισημαίνει η κ. Λογοθέτη, επικαλούμενη και έρευνα του πανεπιστημίου του Southampton, σύμφωνα με την οποία τα τρία τέταρτα των ασθενών με ευερέθιστο έντερο, που έλαβαν ψυχολογική βοήθεια, εκτός της ιατρικής, είχαν εντυπωσιακή μείωση συμπτωμάτων. Απ’ ότι φαίνεται οι θετικές σκέψεις, η υγιής έκφραση των συναισθημάτων και η σύνδεση με άλλους ανθρώπους μπορούν να μας αποτρέψουν να σωματοποιήσουμε ψυχικά προβλήματα, και να ζήσουμε μια ισορροπημένη και ευτυχισμένη ζωή.
Πού πονάει το σώμα όταν νοσεί η ψυχή
Πώς αλήθεια όμως εκφράζεται ο πόνος της ψυχής στο σώμα και ποια είναι τα σημεία που αντανακλάται ο ψυχικός πόνος; Η η κ. Λογοθέτη λέει:
-Πονοκεφάλους έχουν συνήθως οι άνθρωποι που είναι πολύ αυστηροί με τον εαυτό τους και τελειομανείς.
-Προβλήματα στο στομάχι ή το έντερο συνήθως συνδέονται με το φόβο, την ανασφάλεια, και την έλλειψη αυτοπεποίθησης.
-Οι πόνοι στο κάτω μέρος της πλάτης συνδέονται με ανησυχίες οικονομικών θεμάτων ή έλλειψη στήριξης από άλλα άτομα.
-Τα ιατρικά προβλήματα στη μέση, συνήθως εμφανίζονται σε ανθρώπους που έχουν πολλά βάρη στη ζωή τους, πολλές ευθύνες, πολλές υποχρεώσεις.
-Άνθρωποι που δεν είναι ευέλικτοι, και είναι άκαμπτοι ισχυρογνώμονες και αρκετά περήφανοι, συνήθως αντιμετωπίζουν προβλήματα με τα γόνατα.
Ποιοι είναι πιο ευάλωτοι
Αν και η πλειονότητα πιστεύει ότι οι πιο ευάλωτοι είναι οι πιο ευαίσθητοι, η άποψη της επιστήμης είναι διαφορετική: «Οι πιο ευάλωτοι είναι αυτοί που είναι πιο επιρρεπείς στο να διαχειρίζονται τα θέματα της ζωής τους με πάρα πολύ στρες. Το οποίο δεν αφορά μόνο τη δουλειά ή τα οικονομικά. Στρες είναι οτιδήποτε μας δίνει ένταση.
Για παράδειγμα όταν υπάρχει ένας μόνιμος θυμός, όταν κάποιος αναμασάει το παρελθόν, ή όταν δυσκολεύεται να πει όχι και συσσωρεύει πολύ αγανάκτηση και παράπονο. Ακόμα και όταν κάποιος θυσιάζεται για τους άλλους και βάζει στην άκρη τις ανάγκες του», επισημαίνει η ψυχολόγος-ψυχοθεραπεύτρια.
Το στρες προκαλεί φλεγμονές που ευθύνονται για ασθένειες
Το ερώτημα για το πώς λειτουργεί το στρες ως μηχανισμός που συνδέεται ή και ευθύνεται για ασθένειες εύλογο και η κ. Λογοθέτη απαντάει: «Όταν δημιουργείται στρες απελευθερώνεται κορτιζόλη, η οποία δεν είναι απαραίτητα κακή, καθότι “αφυπνίζει” τον οργανισμό και κάποιες φορές ίσως και να χρειάζεται. Ωστόσο η παρατεταμένη παραγωγή της κορτιζόλης δημιουργεί περισσότερες κυτοκίνες, οι οποίες είναι πρωτεΐνες που ρυθμίζουν ανοσολογικά θέματα της κυτταρικής λειτουργίας. Αυτό δημιουργεί φλεγμονές, οι οποίες είναι “σημαντικές” για την έναρξη ασθενειών».
Στρες: η διάρκεια βλάπτει όχι η ένταση
Τα χρόνια νοσήματα και τα αυτοάνοσα συνδέονται απόλυτα με το στρες και δεν έχει σημασία η ένταση όσο η διάρκεια, τονίζει η κ. Λογοθέτη. «Αν έχουμε ένα έντονο στρες για έναν μήνα δεν σημαίνει ότι θα μας βγάλει πρόβλημα στο σώμα. Αν όμως έχουμε ένα πιο ήπιο στρες για τρία χρόνια, οι πιθανότητες να μας βγάλει πρόβλημα στο σώμα είναι πολύ μεγάλες».
Μοναξιά και θυμός «αρωγοί» σε ψυχοσωματικά και όχι μόνο
Το κυρίαρχο πράγμα στη ζωή μας είναι οι σκέψεις, οι οποίες δημιουργούν τεράστια βιοχημική θύελλα, τονίζει η κ. Λογοθέτη και συμπληρώνει: «Κάθε κακή σκέψη δημιουργεί συγκεκριμένη χημική αλλαγή στο σώμα μας. Πολλές κακές σκέψεις δημιουργούν μία άλλη χημεία στο σώμα, η οποία επηρεάζει το ανοσοποιητικό».
Σύμφωνα με την ψυχολόγο πολύ σημαντικό ακόμη είναι να μην μένουμε μόνοι στη ζωή και να έχουμε πάντα ανθρώπους κοντά μας, καθότι έχει φανεί σε έρευνες ότι ένα στρεσογόνο γεγονός σε συνδυασμό με τη μοναξιά εννεαπλασιάζει τις πιθανότητες να εμφανιστεί όγκος. «Επίσης έχει πολύ μεγάλη σημασία να εκφράζουμε με υγιή τρόπο τα συναισθήματα μας, ειδικά του θυμού, που είναι από τα πιο δύσκολα και τοξικά συναισθήματα», τονίζει.
Σε κάθε περίπτωση ο Ιπποκράτης φαίνεται να είναι πάντα εδώ, αφού πρώτος απ’ όλους έχει πει ότι πριν αποφασίσουμε ποια θεραπεία θα ακολουθήσουμε για το σώμα, πρέπει πρώτα να έχουμε θεραπεύσει το τραύμα της ψυχής.
