Ο φονικός σεισμός μεγέθους 7,8 Ρίχτερ που έπληξε τη νοτιοανατολική Τουρκία καθώς και περιοχές της Συρίας τις πρώτες πρωινές ώρες της Δευτέρας 6 Φεβρουαρίου, είχε ως αποτέλεσμα να χάσουν τη ζωή τους τουλάχιστον 5.000 άνθρωποι, ενώ χιλιάδες άλλοι τραυματίστηκαν.
Περίπου εννέα ώρες αργότερα, ακολούθησε ακόμα μία ισχυρή σεισμική δόνηση μεγέθους 7,5 Ρίχτερ καθώς και άλλοι 200 μετασεισμοί.
Οι σεισμοί προκάλεσαν την κατάρρευση χιλιάδων κτιρίων, με τους διασώστες να ψάχνουν στα συντρίμμια για επιζώντες, ενώ ο ήδη βαρύς απολογισμός των θανάτων αναμένεται να αυξηθεί ακόμα περισσότερο. Το περιοδικό Nature μίλησε με τέσσερις ερευνητές σχετικά με τη σεισμική δραστηριότητα στην περιοχή καθώς και για το τι αναμένεται να συμβεί τις επόμενες ημέρες.
Ενεργή σεισμική ζώνη η Τουρκία
Το μεγαλύτερο μέρος της Τουρκίας βρίσκεται στην τεκτονική πλάκα της Ανατολίας ανάμεσα σε δύο μεγάλα ρήγματα: της βόρειας Ανατολίας και της ανατολικής Ανατολίας. Η τεκτονική πλάκα της Αραβίας, όπου βρίσκεται μεταξύ άλλων η Συρία, κινείται προς τα βόρεια και συγκρούεται με το νότιο άκρο της Ευρασίας, το οποίο «στριμώχνει» την Τουρκία προς τα δυτικά, αναφέρει ο Ντέιβιντ Ρόθερι , γεωεπιστήμονας από το Open University του Μίλτον Κινς στη Βρετανία.
«Η Τουρκία κινείται προς τα δυτικά κατά περίπου δύο εκατοστά τον χρόνο κατά μήκος του ρήγματος της ανατολικής Ανατολίας», προσθέτει. «Το μισό μήκος αυτού του ρήγματος έχει ενεργοποιηθεί πλέον σεισμικά».
Η Σεϊχούν Πουσκούλτσου, σεισμολόγος και συντονίστρια του τουρκικού Ιδρύματος για τους σεισμούς με έδρα την Κωνσταντινούπολη, λέει ότι οι άνθρωποι στην Τουρκία γνωρίζουν καλά πόσο ευάλωτοι είναι στους σεισμούς. «Δεν ήταν έκπληξη όλο αυτό», αναφέρει η Πουσκούλτσου, η οποία πραγματοποιεί ενημερωτικά σεμινάρια για τους σεισμούς.
Ο πόλεμος επηρέασε τα ήδη ευάλωτα κτίρια
Οι θάνατοι από τους σεισμούς προκαλούνται συχνά από τούβλα και πέτρες που πέφτουν. Σύμφωνα με το Γεωλογικό Ινστιτούτο των ΗΠΑ, πολλοί άνθρωποι στην Τουρκία, οι οποίοι επλήγησαν από τον σεισμό, κατοικούν σε κτίρια με κακής ποιότητας σκυρόδεμα και λιγοστό οπλισμό, τα οποία είναι εξαιρετικά πιθανό να υποστούν βλάβες από σεισμικές δονήσεις.
Σε μια μελέτη που δημοσιεύθηκε πέρυσι τον Μάρτιο, η Αρζού Αρσλάν Κελάμ από το Τεχνικό Πανεπιστήμιο της Μέσης Ανατολής που βρίσκεται στην Άγκυρα, αλλά και οι συνεργάτες της υποστηρίζουν ότι το κέντρο της πόλης του Γκαζιαντέπ θα υφίστατο μέτριες προς σοβαρές ζημιές από έναν σεισμό μεγέθους 6,5 Ρίχτερ. Αυτό ισχύει διότι τα περισσότερα από τα υπάρχοντα κτίρια είναι χαμηλές κατασκευές από τούβλα και είναι χτισμένα πολύ κοντά το ένα στο άλλο.
Το 1999, ένας σεισμός μεγέθους 7,4 Ρίχτερ έλαβε χώρα 11 χιλιόμετρα νοτιοανατολικά του Ιζμίτ της Τουρκίας, προκαλώντας τον θάνατο 17.000 ανθρώπων και αφήνοντας χωρίς στέγη περισσότερους από 250.000. Μετά από αυτή την τραγωδία, η τουρκική κυβέρνηση εισήγαγε νέους οικοδομικούς κώδικες καθώς και ένα υποχρεωτικό σύστημα ασφάλισης από τους σεισμούς. Ωστόσο, πολλά από τα κτίρια που επλήγησαν από τον σεισμό της Δευτέρας είχαν χτιστεί πριν από το 2000, αναφέρει ο Μουσταφά Ερντίκ, πολιτικός μηχανικός από το Πανεπιστήμιο Boğaziçi στην Τουρκία.
Τα πράγματα είναι ακόμα χειρότερα στη Συρία, όπου περισσότερα από 11 χρόνια εχθροπραξιών έχουν καταστήσει αδύνατους τους ελέγχους για τις προδιαγραφές των κτιρίων. Ο σεισμός έπληξε τις βορειοδυτικές περιοχές της Συρίας και κατέρρευσαν κτίρια στο Χαλέπι και το Ιντλίμπ. Κάποια από τα κτίρια, τα οποία είχαν υποστεί βλάβες από τον πόλεμο, είχαν ανοικοδομηθεί με χαμηλής ποιότητας υλικά ή με «ό,τι υλικά ήταν διαθέσιμα», αναφέρει ο Ρόθερι.
«Ίσως η κατάρρευση τους να ήταν πιο έυκολη υπόθεση από ό,τι αν είχαν δαπανηθεί λίγο περισσότερα χρήματα για την κατασκευή τους. Δεν το έχουμε διαπιστώσει ακόμα», προσθέτει ο ίδιος.
Τι αναμένεται στη συνέχεια
Οι ερευνητές αναφέρουν ότι ο κόσμος θα πρέπει να προετοιμαστεί για περισσότερους σεισμούς και μετασεισμούς καθώς και για επιδείνωση του καιρού. «Η πιθανότητα για ισχυρούς μετασεισμούς που θα προκαλέσουν ακόμα περισσότερες βλάβες θα εξακολουθήσει να υφίσταται για εβδομάδες ή και μήνες», λέει ο Ίλαν Κελμάν από το University College του Λονδίνου.
«Η πρόγνωση του καιρού για την περιοχή δείχνει τις θερμοκρασίες να πέφτουν υπό το μηδέν. Αυτό σημαίνει ότι οι άνθρωποι που είναι παγιδευμένοι στα συντρίμμια και θα μπορούσαν να διασωθούν, κινδυνεύουν να πεθάνουν από το κρύο», τονίζει.
Το επίκεντρο του κύριου σεισμού εντοπίζεται 26 χιλιόμετρα ανατολικά της πόλης Nurdaği στην επαρχία Γκαζιαντέπ της Τουρκίας, με εστιακό βάθος 17,9 χιλιόμετρα. Ο δεύτερος σεισμός των 7,5 Ρίχτερ σημειώθηκε περίπου τέσσερα χιλιόμετρα νοτιοανατολικά του Ekinözü στην επαρχία Καχραμανμαράς.
