Ένα ιδιαίτερο κεφάλαιο της βιβλιογραφικής και τυπογραφικής ιστορίας του Αγίου Όρους αποτελεί η τέχνη της βιβλιοδεσίας. Εξαίρετα δείγματα βιβλιοδεσίας από αγιορείτικα εργαστήρια συναντούμε σε όλες τις βιβλιοθήκες στον Άθω, κι όχι μόνο των μονών.
Οι αγιορείτικες βιβλιοδεσίες χρονολογούνται σε διάφορες εποχές, καθώς οι μοναχοί συνήθιζαν να ανανεώνουν τις σταχώσεις των βιβλίων τους, ιδιαιτέρως σε όσα προορίζονταν για καθημερινή χρήση και γι’ αυτό παρουσίαζαν τις μεγαλύτερες φθορές.
Ως τα τέλη της δεκαετίας του 1980 λειτουργούσε στο Κουτλουμουσιανό κελλί του Αγίου Ευθυμίου το τελευταίο παλαιό βιβλιοδετείο του Αγίου Όρους, με μεταλλικά στοιχεία και κοσμήματα που χρονολογούνταν από τον 16ο-17ο αιώνα. Τελευταίος παραδοσιακός βιβλιοδέτης ο μερακλής γερο-Νήφων.
Σήμερα, ο Γέροντας του Ιβηρίτικου κελλιού της Μεταμορφώσεως π. Κάλλιστος, ανατολικά των Καρυών, έπιασε ξανά το κομμένο νήμα της αγιορείτικης βιβλιοδετικής παράδοσης, δημιουργώντας ένα καλλιτεχνικό βιβλιοδετείο με μηχανήματα κατασκευασμένα στη Λειψία τον 19ο αιώνα.
(Οι φωτογραφίες είναι του Μιχαήλ Ρίζου, τον οποίο ευχαριστώ)
