Του Sam Fazeli
Η εμφάνιση του φαινομένου της ταχείας εξάπλωσης της μετάλλαξης Δέλτα ώθησε το όριο για την επίτευξη “ανοσίας της αγέλης” έναντι του κορωνοϊού σε άνω του 80%, σε σχέση με τις προηγούμενες εκτιμήσεις που έριχαν το ίδιο όριο έως και στο 60%, δήλωσαν την Τρίτη αξιωματούχοι της Εταιρείας Λοιμωδών Νοσημάτων της Αμερικής.
Ο Sam Fazeli, συνεργάτης του Bloomberg Opinion, ο οποίος καλύπτει τον κλάδο της φαρμακοβιομηχανίας για το Bloomberg Intelligence, απαντά σε ερωτήσεις σχετικές με αυτήν την εξέλιξη και την έννοια της ανοσίας της αγέλης. Η συζήτηση έχει υποστεί επεξεργασία και συμπύκνωση.
Τι είναι η ανοσία της αγέλης και πώς επιτυγχάνεται;
Η απλούστερη εξήγηση είναι η εξής: αρκετά άτομα έχουν ανοσία στον ιό, είτε μέσω εμβολιασμού είτε λόγω προηγούμενης μόλυνσης από αυτόν, έτσι που η αλυσίδα μετάδοσης να σπάει. Με αυτόν τον τρόπο, προστατεύεται ολόκληρη η κοινότητα. Και τι σημαίνει “αρκετοί άνθρωποι να έχουν αποκτήσει ανοσία”; Αυτή είναι η ερώτηση των 64 εκατομμυρίων δολαρίων, με μια σύνθετη απάντηση η οποία ποικίλλει από ιό σε ιό – ή καλύτερα από μετάλλαξη σε μετάλλαξη όταν πρόκειται για την Covid-19.
Προχωρώντας βαθύτερα, το επίπεδο ανοσίας το οποίο απαιτείται για να επιτευχθεί το μαγικό επίπεδο που συνιστά την “ανοσία της αγέλης”, στην απλούστερη μορφή του, καθορίζεται από τους ακόλουθους, συχνά αλληλένδετους παράγοντες:
-πόσο εύκολα μεταδίδεται ένας ιός από άτομο σε άτομο ελλείψει ανοσίας,
-εάν η ανοσία, είτε από εμβόλιο είτε από προηγούμενη νόσηση σε ένα μολυσμένο άτομο είναι επαρκής για να μειώσει το ιικό φορτίο τόσο πολύ ώστε εκείνο να μην μεταδίδει τον ιό,
-εάν ο ιός αλλάζει ως απάντηση στην ανοσία μας,
-τον βαθμό στον οποίο μπορεί να υποχωρήσει η ανοσία μετά από μόλυνση ή εμβολιασμό,
-την ομαλότητα της διάθεσης των εμβολίων – δηλαδή, εάν τα ποσοστά εμβολιασμένων είναι χαμηλά σε μια περιοχή, υπάρχει κίνδυνος ο ιός να επανέλθει σε μια κοινότητα η οποία είχε αποκτήσει ανοσία της αγέλης.
Κάποια στιγμή, θεωρήθηκε ότι ένα ποσοστό ανοσίας περί το 70% θα μπορούσε να μας βγάλει από την κρίση του Covid. Τι συμβαίνει με τη μετάλλαξη Δέλτα και πώς έκανε αυτές τις εκτιμήσεις να αναθεωρηθούν προς τα πάνω τόσο πολύ;
Στην πραγματικότητα, το Ισραήλ φαινόταν να είχε σχεδόν εξαλείψει τον ιό τον Ιούνιο, όταν το ποσοστό εμβολιασμού του πληθυσμού του ήταν μόλις περί το 60%. Στη συνέχεια, ωστόσο, ήρθε η μετάλλαξη Δέλτα και τα πράγματα άλλαξαν. Γιατί; Επειδή η μετάλλαξη Δέλτα αλλάζει μερικά από τα στοιχεία που μπαίνουν στον τύπο υπολογισμού.
Πρώτον, μολύνει με πολύ υψηλότερο αρχικό ιικό φορτίο, πράγμα που σημαίνει ότι είναι πολύ πιο εύκολο να μεταδοθεί από άτομο σε άτομο. Δεύτερον, είναι ελαφρώς πιο δύσκολο για τα αντισώματα τα οποία δημιουργούνται από τα εμβόλια να την εξουδετερώσουν. Τρίτον, η αρχικά υψηλή ποσότητα ιού την οποία αντιμετωπίζει ένα μολυσμένο άτομο (η “δόση” του ιού) μπορεί να είναι τόσο υψηλή ώστε να μην υπάρχει αρκετή “ανοσία” στο αναπνευστικό σύστημα ενός ανοσοποιημένου ατόμου για να τον εμποδίσει (σημειωτέον, ωστόσο, ότι κάτι τέτοιο μένει να αποδειχθεί).
Τέλος, η ποσότητα αντισωμάτων σε ορισμένα άτομα τα οποία εμβολιάστηκαν πριν από έξι μήνες μπορεί να έχει μειωθεί. Όλα τα παραπάνω συντείνουν σε ένα και μόνο αποτέλεσμα: είναι ευκολότερο να μολυνθεί κανείς με την μετάλλαξη Δέλτα. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο τώρα ακούτε για την ανάγκη για υψηλότερα όρια ανοσίας για την επίτευξη “ανοσίας της αγέλης”.
Μπορεί η ανοσία της αγέλης να τερματίσει την απειλή της Covid-19;
Θα απαντήσω ναι – όλα όμως εξαρτώνται από εκείνο που ορίζει κανείς ως “απειλή της Covid-19”. Δεν είμαι σίγουρος ότι πίστεψα ποτέ ότι μπορούμε πραγματικά να φτάσουμε σε ανοσία της αγέλης όσον αφορά στην απλή νόσηση, μπορούμε ωστόσο να φτάσουμε πολύ πιο κοντά σε αυτό το σημείο σημείο όσον αφορά τη μέτρια έως σοβαρή νόσηση.
Το θέμα είναι ότι, καθώς αναπτύσσουμε ανοσία απέναντι στον ιό – και ο καλύτερος και ασφαλέστερος τρόπος για να την αποκτήσουμε, παρεμπιπτόντως, είναι μέσω του εμβολιασμού – ο ιός μπορεί να αλλάξει για να ξεπεράσει την ανοσία τόσο πολύ ώστε να επιτρέψει τη μόλυνση. Έτσι, πιθανότατα θα έχουμε ένα επίπεδο κρουσμάτων για μεγάλο χρονικό διάστημα, με τον ιό να γίνεται “ενδημικός” – το επίπεδο αυτής της ενδημικότητας εξαρτάται από τις μεταβλητές τις οποίες ανέφερα παραπάνω.
Επίσης, δεν ανταποκρίνονται όλοι στον εμβολιασμό με τον ίδιο τρόπο. Μερικοί επιτυγχάνουν πολύ πληρέστερη ανοσία από άλλους. Η προστασία έναντι σοβαρής νόσησης είναι πιθανό να είναι πολύ υψηλότερη από την προστασία έναντι της απλής νόσησης, κάτι που βλέπουμε να επιβεβαιώνεται στα αναδυόμενα δεδομένα. Αυτό είναι ακόμη κι έτσι ένα ενθαρρυντικό στοιχείο.
Εάν η ανοσία της αγέλης δεν μπορεί να τερματίσει την πανδημία, μπορεί τουλάχιστον να οδηγήσει σε μια ευρεία δυνατότητα να ζήσουμε μαζί με την Covid-19;
Ναι – με τον ίδιο τρόπο που “ζούμε” με τη γρίπη ή με τον αναπνευστικό συγκυτιακό ιό (RSV), καθώς και οι δύο προκαλούν πολλές νοσήσεις, αλλά και είναι θανατηφόροι για μερικούς ανθρώπους. Η διαβίωση με τον κορωνοϊό μπορεί επίσης να απαιτήσει από ορισμένους ανθρώπους να αλλάξουν τη συμπεριφορά τους, ειδικά εάν ο ιός εξελιχθεί σε κάτι ακόμη πιο εύκολα μεταδοτικό ή θανατηφόρο.
Μπορεί η προηγούμενη νόσηση από μόνη της να κάνει τη “δουλειά” ή απαιτούνται υψηλά ποσοστά εμβολιασμού;
Ισχύουν και τα δυο. Ο ιός έχει την ικανότητα να καταλαγιάζει την ανοσολογική μας αντίδραση έτσι ώστε να μην είναι προστατευτική για μεγάλο διάστημα. Έτσι, ανεξάρτητα από τις λοιμώξεις του παρελθόντος, ο εμβολιασμός – ο οποίος εγκυμονεί σημαντικά χαμηλότερους κινδύνους από την προσβολή από τον ίδιο τον ιό – είναι ο καλύτερος τρόπος για να εξοπλίσουμε το σώμα μας έναντι των πιο σοβαρών επιπτώσεων του ιού.
Έχει σημασία ο τύπος του εμβολίου;
Μοιάζει πως ναι, αλλά είναι νωρίς για να πούμε κάτι τέτοιο. Τα τρέχοντα δεδομένα υποδηλώνουν ότι τα εμβόλια mRNA των Pfizer-BioNTech και Moderna είναι τα καλύτερα, τόσο από την άποψη της ασφάλειας όσο και της αποτελεσματικότητας, ακολουθούμενα από τα αδενοϊικά εμβόλια της Johnson & Johnson και της AstraZeneca. Δεν έχω υπ’ όψιν μου αρκετά δημοσιευμένα στοιχεία για να κρίνω το εμβόλιο Sputnik της Ρωσίας ή τα Cansino, Sinopharm ή Sinovac από την Κίνα. Υπάρχουν επίσης πρώιμα δεδομένα τα οποία δείχνουν ότι η ανάμειξη εμβολίων μπορεί να παρέχει καλύτερη ανοσία στην αναπνευστική οδό, ωστόσο πρέπει να δούμε πολύ περισσότερη έρευνα επάνω σε αυτό το ζήτημα. Είμαι σίγουρος ότι θα ακούσουμε πολλά περισσότερα γι’ αυτό στο εγγύς μέλλον.
Θα μπορούσαν οι ενισχυτικές δόσεις εμβολίων να βοηθήσουν στην ολοκλήρωση της επίτευξης της συλλογικής ανοσίας;
Σίγουρα. Εάν συνεχίσει κανείς να αυξάνει τα επίπεδα αντισωμάτων στους ανθρώπους, θα έχουν ισχυρότερη ασπίδα ενάντια στον ιό και θα έχουν μεγαλύτερες πιθανότητες να τον εμποδίσουν να εδραιώσει μια βάση – δηλαδή να τους μολύνει. Ωστόσο, απαιτείται μια σοβαρή συζήτηση σχετικά με τη χορήγηση ενισχυτικών δόσεων στις μαζικά εμβολιασμένες πλουσιότερες χώρες, όταν πολλές χώρες με χαμηλότερο εθνικό εισόδημα δεν έχουν φτάσει καν το 10% του πληθυσμού στην κάλυψη μέσω της πρώτης δόσης εμβολιασμού.
