Μερικές σκέψεις για την συνάρτηση φιλοζωίας και φιλοσοφίας, με αφορμή το podcast του Steven West “Philosophize This!”
Σήμερα θα ξεφύγουμε λίγο. Γιατί θέλω να σας συστήσω έναν φίλο που γνώρισα μέσα από ένα podcast που πραγματεύεται την ιστορία της φιλοσοφίας. Αλλά όχι μόνο αυτή. Και σίγουρα όχι με τον τρόπο που θα τη διδασκόταν ένας φοιτητής του Φιλοσοφικού. Το όνομά του είναι Στίβεν Γουέστ. Από τον Ιούνιο του 2013 έχει ανεβάσει σε όλες τις γνωστές πλατφόρμες 167 απολαυστικά επεισόδια για τη διαχρονική αξία και τη διανοητική γοητεία της φιλοσοφίας. Όσο κι αν στύψω το μυαλό μου, δεν μπορώ να σκεφτώ σπουδαιότερη απλή απόλαυση της ζωής από την καθημερινή, απογευματινή μου συνήθεια: μία ώρα περπάτημα το σούρουπο, ακουστικά στα αυτιά και δύο επεισόδια Philosophize This!, back to back, που λένε και οι φίλοι μας οι Αμερικάνοι.
Όμως εσείς δεν θέλω να ξεκινήσετε από το πρώτο επεισόδιο (Ιωνική σχολή και προσωκρατικοί φιλόσοφοι, παρεμπιπτόντως). Θέλω να ξεκινήσετε από το επεισόδιο νούμερο 71: Is killing animals for food, morally justifiable? Στο ερώτημα του επεισοδίου, αν είναι ηθικό να σκοτώνουμε ζώα, για οποιονδήποτε λόγο, ακόμα κι αν πρόκειται για τη συντήρηση της ζωής μας, ακόμα κι αν δεν έχουμε πρόσφορη, εναλλακτική λύση, ο Γουέστ, ως γνήσιος φιλόσοφος, απαντά από την αρχή του podcast με το αφοπλιστικό «δεν ξέρω».
Τα επιχειρήματα και από τις δύο πλευρές είναι σεβαστά και με αξιόλογο ειδικό βάρος. Από τη μία το δόγμα του «life killing life», μια παγκόσμια σταθερά που εκτείνεται στη συμπεριφορά όλων των έμβιων όντων, παντού στον πλανήτη. Από την άλλη, ο ανθρώπινος πολιτισμός, οι έννοιες της συμπόνιας, της ευσπλαχνίας, της ηθικής εξέλιξης, που ήταν ανέκαθεν ο απαρέγκλιτος στόχος της φιλοσοφίας.
Το ζήτημα είναι ότι, για την ώρα, και φαντάζομαι για πολύ καιρό ακόμα, δεν υπάρχει ξεκάθαρη απάντηση. Κι αν σε κάποιους έρχεται εύκολα στο στόμα το επιχείρημα ότι «δεν μπορούμε να αφαιρούμε τη ζωή από πλάσματα που αισθάνονται, που έχουν συνείδηση της ζωής και ίσως του θανάτου», η φιλοσοφία, φίλε αναγνώστη, δεν αρκείται σε μια τόσο απλουστευτική απάντηση. Τι γίνεται με τα φυτά; Δεν είναι ζωντανοί οργανισμοί; Και ποιος παρέδωσε στον άνθρωπο το προνόμιο να κρίνει ζητήματα ζωής και θανάτου με γνώμονα μόνο τη συνειδητότητα; Ή την ευφυΐα (για να θυμηθούμε την πρόσφατη περίπτωση του χταποδιού που δίχασε την κοινή γνώμη στην Ελλάδα); Ποιος άραγε; Αυτή η ασαφής και σκόπιμα συσκοτισμένη έννοια που βολικά ονομάζουμε «φύση»;
Είναι καιρός που έχω κατανοήσει ότι η φιλοζωία είναι φιλοσοφία. Όχι περισσότερο, αλλά ούτε και λιγότερο από οποιοδήποτε άλλο θέμα συζήτησης που εγείρει ζητήματα ηθικών επιλογών. Και, αν δεν διαθέτουμε σαφείς, ασπρόμαυρες απαντήσεις σε οτιδήποτε αφορά τις φιλοζωικές μας επιλογές, αυτό σε καμία περίπτωση δεν σημαίνει ότι δεν έχουμε χρέος, πανανθρώπινο χρέος, να αναλύσουμε εξαντλητικά όλες τις αποχρώσεις ανάμεσα στο άσπρο και το μαύρο, με την ελπίδα να φτάσουμε κάποτε σε ένα ασφαλές συμπέρασμα. Όλες τις αποχρώσεις του γκρι.
Ακούστε τον Στίβεν Γουέστ, γιατί τα λέει πολύ καλύτερα από μένα. Αναζητήστε τα podcasts του στο philosophizethis.org και απολαύστε την πεμπτουσία της ανθρώπινης αγωνίας, όχι μόνο για πληροφορία ή απλώς γνώση, αλλά για πραγματική σοφία.
ΓΙΩΡΓΟΣ ΦΡΑΝΤΖΕΣΚΑΚΗΣ
Πηγή: www.kathimerini.gr
