Τα δεδομένα του ΕΟΔΥ δείχνουν ότι πολύ συχνά παθαίνουμε “τροφική δηλητηρίαση”, εμφανίζουμε δηλαδή συμπτώματα γαστρεντερίτιδας μετά από κατανάλωση μολυσμένου τρόφιμου τόσο εκτός όσο και εντός του οικιακού περιβάλλοντος.
Το φαινόμενο αυτό παρατηρείται και την περίοδο των εορτών και οφείλεται κατά κύριο λόγο σε κακούς χειρισμούς – πρακτικές στην προετοιμασία και συντήρηση των τροφίμων.
Οι απλές συμβουλές που ακολουθούν μπορούν να μας βοηθήσουν να αποφύγουμε συνήθη λάθη στο χειρισμό του κρέατος κατά την προετοιμασία του χριστουγεννιάτικου γεύματος:
Αποψύξτε το κρέας τοποθετώντας το:
-σε ένα δοχείο στο ψυγείο
-σε μια πλαστική τσάντα σε νεροχύτη με κρύο νερό (αλλάξτε το νερό κάθε 30 λεπτά), -ή στο φούρνο μικροκυμάτων, ακολουθώντας τις οδηγίες του κατασκευαστή
Μην αφήνετε το κρέας να αποψυχθεί στον πάγκο εκτός ψυγείου. Όταν το κρέας διατηρείται σε θερμοκρασία δωματίου για περισσότερο από 2 ώρες, ευνοείται ο πολλαπλασιασμός βακτηρίων. Επικίνδυνες θερμοκρασίες για τον πολλαπλασιασμό των βακτηρίων θεωρούνται αυτές που είναι μεταξύ 4οC και 60οC.
Χειριστείτε το ωμό κρέας σωστά.
-Πλύνετε καλά τα χέρια σας πριν και μετά τον χειρισμό του κρέατος, καθώς και τις επιφάνειες με τις οποίες έχει έρθει σε επαφή.
-Διατηρήστε το ωμό κρέας μακριά από τα φρέσκα φρούτα, λαχανικά και άλλα τρόφιμα που καταναλώνονται ωμά ή είναι έτοιμα προς κατανάλωση.
-Χρησιμοποιείστε διαφορετικές επιφάνειες κοπής για την αποφυγή διασταυρούμενης επιμόλυνσης.
-Μην πλένετε το κρέας και τα πουλερικά πριν το μαγείρεμα γιατί μπορεί να προκληθεί διασπορά μικροβίων στο νεροχύτη, στον πάγκο εργασίας και σε άλλες επιφάνειες της κουζίνας. Η συνήθεια αυτή μπορεί να προκαλέσει την επιμόλυνση άλλων τροφίμων, όπως είναι οι σαλάτες και τα φρούτα.
Μαγειρέψτε το κρέας και τη γέμιση επαρκώς
-Ρυθμίστε τη θερμοκρασία του φούρνου στους 160οC τουλάχιστον. Τοποθετήστε το κρέας που έχει ήδη αποψυχθεί στο κατάλληλο σκεύος.
-Το μαγείρεμα της γέμισης για τη γαλοπούλα σε σκεύος διασφαλίζει ότι η γέμιση θα μαγειρευτεί επαρκώς. Εάν μαγειρεύετε τη γέμιση μέσα στη γαλοπούλα, τοποθετήστε τη λίγο πριν το ψήσιμο.
-Συστήνεται η χρήση θερμομέτρου μαγειρικής για να διασφαλιστεί ότι η εσωτερική θερμοκρασία του κρέατος και η θερμοκρασία στο κέντρο της γέμισης θα φτάσει στους 74ο
-Αφού απομακρύνετε τη γαλοπούλα από το φούρνο, αφήστε τη γέμιση για περίπου 20 λεπτά μέσα στο πουλερικό.
Χειριστείτε τα περισσεύματα με ασφάλεια
-Δε χρειάζεται να περιμένετε να κρυώσει το φαγητό για να το τοποθετήσετε στο ψυγείο ή στην κατάψυξη. Τοποθετήστε το μαγειρεμένο φαγητό που δεν έχει καταναλωθεί στο ψυγείο το συντομότερο δυνατό και εντός δύο ωρών από τη στιγμή που ετοιμάστηκε. Τεμαχίστε το κρέας και τοποθετήστε το σε μικρές ποσότητες στο ψυγείο (<4οC).
-Καταναλώστε τη μαγειρεμένη γαλοπούλα καθώς και άλλα φαγητά που έχουν παρασκευαστεί από αυτή, εντός 3-4 ημερών από το μαγείρεμά της. Τοποθετήστε τα περισσεύματα στην κατάψυξη.
-Αναθερμαίνετε τα μαγειρεμένα φαγητά στους 74οC πριν τα σερβίρετε.
Πρόληψη των τροφιμογενών νοσημάτων
Οι συμβουλές που ακολουθούν αφορούν στην πρόληψη των τροφιμογενών νοσημάτων, των νοσημάτων, δηλαδή, που προκαλούνται από την κατανάλωση μολυσμένου τροφίμου, κατά τη διάρκεια των διακοπών.
–Διατηρήστε τα τρόφιμα χωριστά
–Διατηρήστε το κρέας, τα πουλερικά, τα θαλασσινά και τα αυγά ξεχωριστά από τα υπόλοιπα τρόφιμα στο ψυγείο, σε δοχεία ή σε σφραγισμένες πλαστικές σακούλες.
–Αποθηκεύστε τα αυγά στην αρχική τους συσκευασία στο ψυγείο (όχι στην πόρτα του ψυγείου).
–Μαγειρέψτε επαρκώς τα τρόφιμα
–Χρησιμοποιήστε ένα θερμόμετρο τροφίμων για να βεβαιωθείτε ότι τα τρόφιμα έχουν μαγειρευτεί σε ασφαλή θερμοκρασία.
–Διατηρήστε τα τρόφιμα σε ασφαλείς θερμοκρασίες
–Μετά την παρασκευή του φαγητού, διατηρήστε το σε ασφαλείς θερμοκρασίες είτε πρόκειται για ζεστό είτε για κρύο φαγητό.
–Τοποθετήστε τα περισσεύματα των τροφίμων στο ψυγείο το συντομότερο δυνατό και εντός 2 ωρών από τη στιγμή που παρασκευάστηκε το φαγητό. Εναλλακτικά τοποθετήστε τα περισσεύματα στο ψυγείο εντός 1 ώρας, εάν τα τρόφιμα εκτίθενται σε θερμοκρασίες μεγαλύτερες των 32°C, όπως κατά τη μεταφορά τους με αυτοκίνητο.
–Η θερμοκρασία στη συντήρηση του ψυγείου σας πρέπει να ρυθμιστεί ώστε να είναι ≤ 4oC και στην κατάψυξη ≤ -18o
–Αποψύξτε το κρέας με ασφάλεια
–Χρησιμοποιήστε παστεριωμένα αυγά ειδικά αν πρόκειται να παρασκευάσετε φαγητά που περιέχουν ωμά αυγά
–Βακτήρια όπως η Salmonella επιβιώνουν τόσο στο εξωτερικό όσο και στο εσωτερικό των αυγών με κανονική όψη. Πολλά αγαπημένα εορταστικά φαγητά ή γλυκά περιέχουν ωμά αυγά (π.χ. τα φαγητά με αυγολέμονο, το τιραμισού, διάφορες σάλτσες τύπου Caesar).
–Μην καταναλώνετε ωμή ζύμη
Η ζύμη που παρασκευάζεται με αλεύρι ή/και αυγά μπορεί να περιέχει βακτήρια, όπως η Salmonella Μη δοκιμάζετε και μην αφήνετε τα παιδιά σας να δοκιμάσουν ωμή ζύμη που προορίζεται για ψήσιμο ή μαγείρεμα (π.χ. ζύμη για κουλουράκια, μπισκότα).
Μην ξεχνάτε να πλένετε τα χέρια σας με σαπούνι και νερό:
-Πριν, κατά τη διάρκεια και μετά την προετοιμασία του φαγητού
-Πριν καταναλώσετε τρόφιμα
-Μετά το χειρισμό ζωοτροφής για κατοικίδια ζώα ή την επαφή με κατοικίδια ζώα
-Μετά τη χρήση της τουαλέτας
-Μετά την αλλαγή της πάνας ή τον καθαρισμό ενός παιδιού που έχει χρησιμοποιήσει την τουαλέτα
-Μετά την επαφή με απορρίμματα
-Πριν και μετά τη φροντίδα ασθενούς
-Πριν και μετά τη φροντίδα τραύματος
-Μετά το φύσημα της μύτης, το βήξιμο ή το φτέρνισμα
Εγκυμοσύνη και εορταστικά τρόφιμα
Οι έγκυες διατρέχουν αυξημένο κίνδυνο τροφικής δηλητηρίασης, εμφάνισης, δηλαδή, συμπτωμάτων γαστρεντερίτιδας μετά από κατανάλωση μολυσμένου τροφίμου.
Εάν είστε έγκυος, αποφύγετε την κατανάλωση των παρακάτω τροφίμων, κατά την περίοδο των εορτών αλλά και σε όλη τη διάρκεια της εγκυμοσύνης:
-Ωμού ή μη παστεριωμένου γάλακτος και προϊόντων που παρασκευάζονται από αυτό, όπως μαλακά τυριά (π.χ. ανθότυρο, μανούρι). Τα σκληρά τυριά είναι πιο ασφαλείς επιλογές.
-Κατεψυγμένων καπνιστών και ωμών θαλασσινών (συμπεριλαμβανομένου και σούσι) και καπνιστού σολωμού (cold smoked salmon)
-Πατέ
-Ωμής ζύμης
-Φρέσκου ή μη παστεριωμένου χυμού ή μηλίτη
Οι εγκυμονούσες έχουν μεγαλύτερο κίνδυνο να νοσήσουν από λιστερίωση σε σχέση με τους υπόλοιπους υγιείς ενήλικες.
