Τι θα συζητηθεί στη Διακυβερνητική Διάσκεψη της 7ης Δεκεμβρίου.
Οι επιδιώξεις Αθήνας και Άγκυρας και η ιδιωτική επίσκεψη που προγραμματίζει ο Τούρκος Πρόεδρος, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν στην Θράκη. Στην Αθήνα και όχι στην Θεσσαλονίκη, όπως είχε αρχικά συμφωνηθεί ανάμεσα στον Κυριάκο Μητσοτάκη και τον Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, θα πραγματοποιηθεί τελικά το Ανώτατο Συμβούλιο Συνεργασίας Ελλάδας Τουρκίας στις 7 Δεκεμβρίου.
Η μετακίνηση στην πρωτεύουσα κρίθηκε επιβεβλημένη για πρακτικούς λόγους. Στην πολυπληθή τουρκική αποστολή θα συμμετάσχουν και εννέα υπουργοί, με τους οποίους θα πρέπει να πραγματοποιηθούν διμερείς συναντήσεις, και η κυβέρνηση θεωρεί πιο ενδεδειγμένο αυτές να γίνουν στα υπουργεία και στο Μέγαρο Μαξίμου.
Ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν έρχεται στην Ελλάδα επικεφαλής μιας αποστολής περίπου 300 ατόμων, στην οποία, πέρα από τον ίδιο και τους υπουργούς του, θα συμμετάσχουν στελέχη της διοίκησης και επιχειρηματίες. Σύμφωνα με τουρκικές πηγές, τον Τούρκο Πρόεδρο θα συνοδεύσουν στην Αθήνα οι υπουργοί Εξωτερικών Χακάν Φιντάν, Εσωτερικών Αλί Γερλίκαγια, Τουρισμού και Πολιτισμού Μεχμέτ Νουρί Ερσόι, Οικονομικών Μεχμέτ Σιμσέκ, Ενέργειας και Τεχνολογίας Αλπαρσλάν Μπαϊρακτάρ, Υγείας Φαχρετίν Κοτσιά, Δικαιοσύνης Γιλμάζ Τουντζ, Παιδείας Γιουσούφ Τεκίν, καθώς και ο υπουργός Περιβάλλοντος και Κλιματικής Αλλαγής Μεχμέτ Οζχασεκί. Πέρα από τις συνεδριάσεις του Συμβουλίου, όλοι αυτοί θα έχουν κατ’ ιδίαν συναντήσεις και με τους Έλληνες ομολόγους τους ή τους αρμόδιους για τα θέματα που θα συζητηθούν.
Έτσι, στην Αθήνα, ο Τούρκος υπουργός Εσωτερικών Αλ. Γερλίκαγια θα έχει συνάντηση και συνεργασία, πέραν της Νίκης Κεραμέως, και με τον υπουργό Μετανάστευσης και Ασύλου Δημήτρη Καιρίδη. Το θέμα της μετανάστευσης συμπεριλαμβάνεται σε εκείνα για τα αναμένονται στη Διακυβερνητική ανακοινώσεις και συμφωνία για διευθετήσεις ανάμεσα στις δύο χώρες. Μάλιστα, σύμφωνα με πληροφορίες, πέραν της δημιουργίας μιας ανοιχτής γραμμής ανάμεσα στην ηγεσία του Λιμενικού και της τουρκικής ακτοφυλακής, είναι πιθανόν στη Θεσσαλονίκη να συμφωνηθεί η εγκατάσταση Έλληνα αξιωματούχου στη Σμύρνη -με αποστολή να παρακολουθεί τις προσφυγικές ροές- και αντιστοίχως η αποστολή Τούρκου αξιωματούχου σε ελληνικό νησί.
Ένα άλλο θέμα που, σύμφωνα με πληροφορίες από τουρκικές πηγές, αναμένεται να ανακοινωθεί στο Συμβούλιο είναι μια συμφωνία διευκόλυνσης παροχής βίζας στους Τούρκους πολίτες που θα επισκέπτονται συγκεκριμένα νησιά του ανατολικού Αιγαίου για 72 ώρες. Οι συμφωνίες αυτές συμπεριλαμβάνονται στη θετική ατζέντα που έχει επεξεργαστεί τα τελευταία τρία χρόνια ο αρμόδιος για την οικονομική διπλωματία υφυπουργός Εξωτερικών Κώστας Φραγκογιάννης με τους Τούρκους ομολόγους του. Η θετική ατζέντα αποτελεί πρωτοβουλία στο πλαίσιο άσκησης της οικονομικής διπλωματίας της χώρας, η οποία αναπτύσσεται γύρω από 29 πλέον θεματικές οικονομικού και εμπορικού ενδιαφέροντος, στους τομείς των μεταφορών, του περιβάλλοντος, των μικρομεσαίων επιχειρήσεων και του τουρισμού. Σύμφωνα με πηγές του υπουργείου Εξωτερικών, στο πλαίσιο της θετικής ατζέντας, έχουν γίνει σημαντικά βήματα για τη βελτίωση της διασυνδεσιμότητας, για τη διευκόλυνση των εμπορικών συναλλαγών, για την αύξηση των τουριστικών ροών εκατέρωθεν, καθώς και για την ενίσχυση της συνεργασίας σε θέματα πολιτικής προστασίας.
Γέφυρα Κήποι – Ύψαλα
Στόχος και των δύο πλευρών είναι να υπογραφούν στη Διακυβερνητική της Αθήνας μνημόνια και συμφωνίες συνεργασίας επί συγκεκριμένων δράσεων. Σύμφωνα με πληροφορίες, ανάμεσα στα projects της θετικής ατζέντας για τα οποία αναμένεται να υπογραφούν συμφωνίες στη Θεσσαλονίκη είναι η δεύτερη διασυνοριακή οδική γέφυρα Κήποι – Υψαλα, η κατασκευή της οποίας αναμένεται να ξεκινήσει εντός του 2024, αλλά και ο εκσυγχρονισμός της κτιριακής εγκατάστασης του συνοριακού σταθμού στους Κήπους. Επίσης, η αναβάθμιση της ηλεκτρικής διασύνδεσης Ελλάδας – Τουρκίας, καθώς και η συνεργασία στον τομέα της πολιτικής προστασίας και πρόληψης φυσικών καταστροφών.
Η προσέγγιση που έχει υιοθετήσει ο Πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης είναι «να διαχειριστούμε τις δυσκολίες που υπάρχουν στις ελληνοτουρκικές σχέσεις και να χτίσουμε από κοινού πάνω στη θετική ατζέντα». Μετά τους σεισμούς του Φεβρουαρίου και την άμεση ελληνική αντίδραση, αυτή η προσέγγιση δείχνει να αποδίδει καρπούς. Ο Κυριάκος Μητσοτάκης και ο Ερντογάν συναντήθηκαν ήδη δύο φορές τον Ιούνιο και τον Σεπτέμβριο και οι ελληνοτουρκικές σχέσεις δείχνουν να βρίσκονται σε πορεία εξομάλυνσης, με όλα όσα συμφωνήθηκαν ανάμεσα στους δύο ηγέτες στο Βίλνιους να τηρούνται στο ακέραιο.
Έχει δρομολογηθεί και ο πολιτικός διάλογος, ενώ τη Δευτέρα ξεκίνησαν και οι συζητήσεις για τα Μέτρα Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης στην Άγκυρα. Σύμφωνα με πληροφορίες από κυβερνητικές πηγές, και αυτή η πρώτη συζήτηση για τα ΜΟΕ κινήθηκε στην ίδια γραμμή με εκείνη για τον πολιτικό διάλογο τον Οκτώβριο, δηλαδή με προτεραιότητα στη διαφύλαξη του καλού κλίματος, ώστε να διεξαχθεί ομαλά η συνεδρίαση του Ανώτατου Συμβουλίου Συνεργασίας Ελλάδας – Τουρκίας. Στη συνάντηση της Αγκύρας ανάμεσα στις αντιπροσωπείες των δύο υπουργείων Άμυνας, αποφασίστηκαν η επανεξέταση και η ενεργοποίηση μέτρων που έχουν ήδη συμφωνηθεί και βρίσκονται στον κατάλογο του 2011, ανάμεσά τους και η εκ νέου ενεργοποίηση της τηλεφωνικής γραμμής μεταξύ του Εθνικού Κέντρου Αεροπορικών Επιχειρήσεων της Λάρισας με το αντίστοιχο τουρκικό στο Εσκισεχίρ, η ανταλλαγή επισκέψεων αξιωματικών και η διοργάνωση αθλητικών εκδηλώσεων.
Σύμφωνα με την ταυτόσημη ανακοίνωση που εκδόθηκε από τα υπουργεία Άμυνας Ελλάδας και Τουρκίας, επισημαίνεται ότι «οι δύο πλευρές συμφώνησαν, κατ’ αρχήν, να υλοποιήσουν ή να επανενεργοποιήσουν δραστηριότητες ΜΟΕ κατά τη διάρκεια του έτους 2024 από τον συμφωνημένο προηγουμένως κατάλογο ΜΟΕ. Η συνάντηση διεξήχθη σε θετικό πνεύμα. Οι δύο πλευρές συμφώνησαν επίσης να δημιουργήσουν μηχανισμό σημείων επαφής για επικοινωνία και διευκόλυνση της εφαρμογής των συμφωνηθέντων ΜΟΕ». Αξίζει να σημειωθεί πως η ελληνική αντιπροσωπεία με επικεφαλής τον πρέσβη και πρώην γενικό γραμματέα του υπουργείου Εξωτερικών Θεοχάρη Λαλάκο έγινε δεκτή στην Άγκυρα από τον υπουργό Άμυνας της Τουρκίας, Χ. Γκιουλέρ, κάτι που δείχνει και τη σημασία την οποία αποδίδει η Τουρκία στη διατήρηση του θετικού κλίματος. Το μέτρο της ενεργοποίησης της τηλεφωνικής γραμμής ανάμεσα στα Κέντρα Αεροπορικών Επιχειρήσεων των δύο χωρών στέλνει, εξάλλου, το μήνυμα ότι η ηρεμία επί του πεδίου, που παρατηρείται από τον Φεβρουάριο του 2023, θα συνεχιστεί.
Μετά τη διεξαγωγή του Ανώτατου Συμβουλίου Συνεργασίας στην Αθήνα και τη συνάντηση με τον Κυριάκο Μητσοτάκη, είναι πιθανόν ο Ερντογάν να θελήσει να επισκεφθεί τη Θράκη. Αυτό το θεωρούν πολύ πιθανό και στο Μέγαρο Μαξίμου, αν και, όπως λένε, δεν έχει κατατεθεί ακόμα από το διπλωματικό γραφείο του Τούρκου Προέδρου κάποιο σχετικό αίτημα. Σε μειονοτικούς κύκλους, πάντως, έχουν ήδη αρχίσει ετοιμασίες για την υποδοχή του εκεί. Σύμφωνα με πληροφορίες, αν μεταβεί στην Θράκη, ο Ερντογάν θα επισκεφθεί την Κομοτηνή την Παρασκευή 8 Δεκεμβρίου, ημέρα προσευχής για τους μουσουλμάνους, και θα προσευχηθεί σε τζαμί της πόλης, ενώ θα έχει συναντήσεις στο προξενείο ή σε κάποιο ξενοδοχείο με φορείς και παράγοντες της μειονότητας.
Πιθανό είναι επίσης να επισκεφθεί κάποιο μειονοτικό σχολείο ή να περιηγηθεί στις μουσουλμανικές συνοικίες της Κομοτηνής, ώστε να έχει μια πιο άμεση επαφή με τους ομοθρήσκους του. Αν γίνει αυτή η επίσκεψη, θα είναι η τρίτη φορά που ο Ερντογάν θα μεταβεί στη Θράκη, στο πλαίσιο επίσκεψής του στην Ελλάδα. Οι προηγούμενες ήταν τον Δεκέμβριο του 2017, μετά από συνάντησή του στην Αθήνα με τον τότε πρωθυπουργό Αλέξη Τσίπρα, και τον Απρίλιο του 2004, επί πρωθυπουργίας Κώστα Καραμανλή.
