Μία από τις θρυλικότερες Ελληνίδες ηθοποιούς που έλαμψαν εντός κι εκτός τειχών της χώρας είναι η Κατίνα Παξινού.
Η Κατίνα Παξινού, μία από τις κορυφαίες ηθοποιούς της χώρας μας, μαζί με τη Μελίνα Μερκούρη και την Ειρήνη Παπά, έκανε και αξιοσημείωτη καριέρα στο εξωτερικό. Παρότι υπήρξε μία τεράστια ηθοποιός, διαθέτοντας ένα πηγαίο αυτόφωτο ταλέντο, μία σπουδαία προσωπικότητα, έμελλε να συνδέσει το όνομά της με ένα άλλο θηρίο της υποκριτικής, τον Αλέξη Μινωτή, με τον οποίο, εκτός από καλλιτεχνικό ζευγάρι, παντρεύτηκαν και έζησαν μαζί μέχρι το τέλος.
Η Κατίνα Παξινού και τα ρεκόρ
Κατέχει μία σειρά από περίεργα ρεκόρ. Απέκτησε τη φήμη της στην Ελλάδα από τις θεατρικές εμφανίσεις της, ενώ γνώρισε την παγκόσμια αναγνώριση από τις λιγοστές ταινίες που έπαιξε. Επίσης, είναι η πρώτη Ελληνίδα καλλιτέχνιδα που πήρε Όσκαρ Ερμηνείας, ενώ για πρώτη φορά απονεμήθηκε το συγκεκριμένο Όσκαρ σε μη Αμερικανό ηθοποιό. Και φυσικά είναι η πρώτη Ελληνίδα ηθοποιός που εμφανίστηκε στις σκηνές του Μπρόντγουεϊ που της έδωσε την αναγνώριση και την ώθηση για να παίξει σε σημαντικές ταινίες, σπουδαίων ξένων σκηνοθετών.
Η Κατίνα Παξινού γεννήθηκε στις 17 Δεκεμβρίου του 1900 και με την υπενθύμιση των γενεθλίων της θυμόμαστε τα σημαντικότερα σημεία της καλλιτεχνικής πορείας της και τις καθοριστικές στιγμές της ζωής της. Γεννήθηκε στον Πειραιά. Μοναχοκόρη πλούσιας οικογένειας, ο πατέρας της Βασίλης Κωνσταντόπουλος ήταν αλευροβιομήχανος. Λόγω του ζωηρού χαρακτήρα της, οι γονείς της την έστειλαν εσώκλειστη σε σχολείο της Ελβετίας, όπου σπούδασε μουσική και τραγούδι στο Ωδείο της Γενεύης, αλλά και σε αντίστοιχες σχολές της Βιέννης και του Βερολίνου. Επιστρέφοντας στην Ελλάδα και σε ιδιαίτερα μικρή ηλικία, παντρεύτηκε τον βιομήχανο Γιάννη Παξινό, με τον οποίο απέκτησαν δυο κόρες.
Από τον Πειραιά στο Μπρόνγουεϊ και το Χόλιγουντ
Ο πρώτος της σημαντικός ρόλος ήταν αυτός της “Βεατρίκης”, στην ομώνυμη όπερα, που έγραψε ειδικά για την Παξινού ο φημισμένος συνθέτης Δημήτρης Μητρόπουλος. Το έργο ανέβηκε το 1920 στο Δημοτικό Θέατρο Πειραιά. Για πρώτη φορά ανέβηκε στο θεατρικό σανίδι στο Θέατρο Κοτοπούλη, στο έργο του Μπατάιγ “Γυμνή γυναίκα”, που την καθιέρωσε ως πρωταγωνίστρια δραματικών ρόλων. Το 1931 συνεργάστηκε με τον κορυφαίο Έλληνα ηθοποιό Αιμίλιο Βεάκη με τον οποίο συνεργάστηκαν στον θίασο του Αλέξη Μινωτή.
Η γνωριμία της με τον τελευταίο εξελίχθηκε σε έρωτα, για να παντρευτούν το 1940. Εκείνες τις κατάμαυρες εποχές θα φύγουν από την Ελλάδα και θα εγκατασταθούν στις ΗΠΑ. Έπειτα από λαμπρές εμφανίσεις στο Μπρόντγουεϊ, θα της δοθεί και η ευκαιρία να μπει στα κινηματογραφικά πλατό, τα οποία θα απογειώσουν τη φήμη της διεθνώς.
Για Ποιον Χτυπά η Καμπάνα;
Η Παξινού στάθηκε τυχερή, καθώς είχε την ευκαιρία το 1943 να παίξει έναν σημαντικό ρόλο στην ταινία “Για Ποιον Χτυπά η Καμπάνα;”, βασισμένη στο ομώνυμο μυθιστόρημα του Έρνεστ Χέμινγουεϊ και σε σκηνοθεσία Σαμ Γουντ. Η Παξινού θα ερμηνεύσει τη φημισμένη Ισπανίδα αντάρτισσα ενάντια στους φασίστες του Φράνκο, έχοντας δίπλα της τους διάσημους Γκάρι Κούπερ και Ίνγκριντ Μπέργκμαν.
Η ταινία προτάθηκε για 9 Όσκαρ, αλλά τελικά θα κερδίσει μόνο ένα, αυτό του Β’ Γυναικείου Ρόλου με την Κατίνα Παξινού. Θα ακολουθήσουν τα ενδιαφέροντα φιλμ “Ο Εμπρηστής” του Χέρμαν Σούμλιν, με Σαρλ Μπουαγιέ, Λορίν Μπακόλ και Πίτερ Λόρε, “Το Πένθος Ταιριάζει στην Ηλέκτρα” του Ντάντλεϊ Νίκολς, με Ρόζαλιντ Ράσελ, Μάικλ Ρεντγκρέιβ, Κερκ Ντάγκλας, “Καίσαρ Βοργίας” του Χένρι Κινγκ, με Τάιρον Πάουερ, Όρσον Γουέλς.
Ο Γουέλς και ο Βισκόντι
Το 1955 είναι μία ακόμη χρονιά σταθμός για την κινηματογραφική της πορεία, καθώς θα παίξει έναν χαρακτηριστικό ρόλο στο εξαιρετικό φιλμ νουάρ “Ο Κύριος Αρκάντιν”, μία παραλλαγή του “Πολίτη Κέιν”, σε σκηνοθεσία Όρσον Γουέλς. Ωστόσο, η κορυφαία ερμηνευτική στιγμή της στο σινεμά θα σημειωθεί στο αριστουργηματικό δράμα του Λουκίνο Βισκόντι “Ο Ρόκο και τα Αδέλφια του” το 1960, όταν η Παξινού θα ερμηνεύσει τη μάνα μιας οικογένειας που θα αναγκαστεί να εγκαταλείψει τον ιταλικό Νότο για τον πλούσιο Βορρά… Μαζί της πρωταγωνιστούν οι Αλέν Ντελόν, Κλάουντια Καρντινάλε, Ανί Ζιραρντό, Ρενάτο Σαλβατόρι, αλλά και ακόμη ένας Έλληνας, ο νεαρός Σπύρος Φωκάς.
Τελευταίο Χειροκρότημα για την Κατίνα Παξινού
Θα κλείσει την καριέρα της στο σινεμά πρωταγωνιστώντας στο δραματικό φιλμ “Το Νησί της Αφροδίτης” το 1969. Είναι και η μοναδική ταινία ελληνικής παραγωγής, σε σκηνοθεσία Γιώργου Σκαλενάκη. Μια σχετικά ξεχασμένη ταινία, που το στόρι της περιστρέφεται στις προσπάθειες δυο μανάδων να σώσουν τα καταδικασμένα παιδιά τους σε θάνατο, την εποχή του εθνικοαπελευθερωτικού αγώνα της ΕΟΚΑ. Η Παξινού, αν και ήδη πάσχει από καρκίνο, θα ανταπεξέλθει στα γυρίσματα υπομένοντας τους πόνους της ασθένειάς της, έχοντας δίπλα της τους νεαρούς ηθοποιούς Άγγελο Αντωνόπουλο, Κώστα Καστανά κ.ά.
Ο καρκίνος καλπάζουσας μορφής, θα την ταλαιπωρήσει μέχρι το τέλος της ζωής της, ενώ λίγο πριν φτάσει το μοιραίο, θα πρωταγωνιστήσει στο θέατρο και στο συμβολικό έργο “Μάνα Κουράγιο” του Μπρεχτ. Η τελευταία της εμφάνιση έγινε το καλοκαίρι του 1972, όχι πάνω στη σκηνή, αλλά μπαίνοντας στο αρχαίο θέατρο της Επιδαύρου, όπου δοξάστηκε, για την τελευταία παράσταση της ζωής της. Το κοινό για ώρα χειροκροτούσε όρθιο. Ήταν το τελευταίο χειροκρότημα. Πέθανε λίγους μήνες μετά, στις 22 Φεβρουαρίου του 1973.
