Τρίτη, 22 Απριλίου, 2025
15.6 C
Athens

Μήπως αυτός που θες σε παίζει gaslighting; Δες και πάρα τα μέτρα σου!

Γιατί να προσπαθήσει κάποιος να σε τρελάνει; Πώς θα το καταλάβεις; Και τι να κάνεις αν το κακό έχει ήδη γίνει; Όσα πρέπει να ξέρεις για το gaslighting.

Όρος που ακούγεται όλο και συχνότερα τώρα τελευταία (κάπου θα τον έχει πάρει το μάτι σου στα social media) το gaslighting περιγράφει στην ουσία τη συμπεριφορά κάποιου που προσπαθεί να σε τρελάνει –ή να σε βγάλει τρελό/η, όπως το πάρει ο καθένας. Και αν σου φαίνεται τραβηγμένο, βγαλμένο από ταινία των 60s, ή απλώς υπερβολικό, να σου πούμε πως το gaslighting είναι κανονικότατος όρος στο λεξικό της Οξφόρδης και σε επιστημονικές μελέτες όπως αυτή του Πανεπιστημίου του Κέμπριτζ. Για την ταινία, πάντως, δεν έχεις άδικο.

Ο όρος προέρχεται όντως από τον τίτλο ταινίας, με πρωταγωνίστρια την Ίνκριντ Μπέργκμαν, και παλαιότερης θεατρικής παράστασης (του 1938). Η υπόθεση έχει να κάνει με έναν δολοφόνο, ο οποίος προσπαθεί να πείσει τη γυναίκα του και τον περίγυρό τους ότι εκείνη είναι τρελή, επιμένοντας πως διάφορα μικροπράγματα που εκείνη αντιλαμβάνεται στην πραγματικότητα δε συμβαίνουν. Ένα από αυτά τα πράγματα είναι τα φώτα του σπιτιού τους, που χαμηλώνουν εξαιτίας ενός βραχυκυκλώματος ενώ εκείνος ψάχνει τα κοσμήματα του θύματός του στο από πάνω διαμέρισμα. Εξ ου και ο όρος, και ο τίτλος της ταινίας, gaslighting.

Το gaslighting στις σχέσεις…

…Είναι πρώτα απ’ όλα βασικός λόγος να τρέξεις μακριά. Είναι επίσης μια από τις πιο ύπουλες μορφές χειρισμού, αλλά (δυστυχώς) το χειρότερο δεν είναι αυτό. Το χειρότερο είναι πως μπορεί όντως να σε κάνει να αμφισβητήσεις την αντίληψή σου, το μυαλό σου, τις αναμνήσεις σου και –τελικά– την ψυχική σου υγεία και τη νοημοσύνη σου. Άουτς, ναι.

Πώς θα το καταλάβεις; Από τη δική σου συμπεριφορά, κατ’ αρχήν, αν παρατηρήσεις ότι ξαφνικά σκέφτεσαι δυο φορές προτού μιλήσεις, ότι δεν νιώθεις τόσο άνετα όσο στο παρελθόν να εκφράσεις απόψεις, όταν πιάσεις τον εαυτό σου να λες κάτι που σίγουρα γνωρίζεις και μετά να προσθέτεις «…αλλά δεν είμαι σίγουρος/η», ή να ξεκινάς κουβέντες με τη φράση «μόνο εμένα μου φαίνεται ότι…». Αν όλα αυτά συμβαίνουν και μέσα στη σχέση αλλά και εκτός (όταν είσαι με τους φίλους σου π.χ.) καλή ιδέα είναι να ζητήσεις επαγγελματική βοήθεια. Δε θέλουμε να σε τρομάξουμε, αλλά έχεις ήδη αρχίσει να πείθεσαι, έστω εν μέρει, πως η αντίληψή σου δεν είναι αξιόπιστη.

Και πώς μπορεί κανείς να σε πείσει πως η αντίληψή σου δεν είναι αξιόπιστη; Εύκολα. Παρατήρησε αυτά που λέει, για φράσεις όπως «δεν το είπα ποτέ αυτό», «δε θυμάμαι να έγινε έτσι», «τα έχεις διαστρεβλώσει/ παρερμηνεύσει αυτά που είπα», «ιδέα σου είναι», «το φαντάστηκες». Πρόσεξε, επίσης, πως όλα αυτά αναφέρονται κατά κανόνα σε πράγματα που συνέβησαν μεταξύ σας –ώστε να μην έχεις κανέναν τρίτο να ρωτήσεις για να τα επιβεβαιώσεις. Μια, δυο, τρεις, λίγο άνθρωπος με μέτρια προς χαμηλή αυτοεκτίμηση να είσαι, αρχίζεις να σκέφτεσαι «ρε μπας κι έχει δίκιο; Λες να κατάλαβα λάθος;». Και η απόσταση από το «λες να κατάλαβα λάθος;» στο «λες να μην έχω καταλάβει τίποτα ποτέ μου σωστά;» κι από εκεί στο «λες να είμαι όντως παράφρων;» είναι, δυστυχώς, πολύ μικρή. Λίγοι μήνες δρόμος.

Άλλη συνηθισμένη ένδειξη είναι ο άλλος/η να παραποιεί μια ιστορία που ξέρεις και θυμάσαι κι εσύ, όταν τη διηγείται σε άλλους –ή όταν συζητάτε κάτι σχετικό μεταξύ σας, και την ανασύρει σε ανύποπτο χρόνο, διανθίζοντάς την με λεπτομέρειες που «δε θυμάσαι». Δεν τις θυμάσαι επειδή ποτέ δε συνέβησαν, και το ξέρει πολύ καλά. Εσύ, όμως;

Και γιατί να θέλει κάποιος να μου το κάνει αυτό;

Γιατί κάποιοι άνθρωποι αγαπούν πολύ την εξουσία. Και η εξουσία στις σχέσεις είναι τρισμέγιστο τονωτικό της αυτοεκτίμησης, που σε πάρα πολλούς ανθρώπους λείπει.

Επίσης, γιατί ένας ερωτευμένος άνθρωπος (εσύ, στο παράδειγμά μας) μανιπουλάρεται εύκολα. Ένας ερωτευμένος που φοβάται ότι μπορεί να μην είναι αξιόπιστος, ή να μη στέκει και πάρα πολύ στα καλά του, δεν θα φύγει ποτέ από τη σχέση, γιατί πού να βρει άλλον να ερωτευτεί την ανισορροπία του; Και όχι μόνο αυτό: Δεν θα έχει καν την αυτοπεποίθηση να κοιτάξει τον μπάρμαν που του σερβίρει το ποτό, πόσο μάλλον να φλερτάρει/ τσιλιμπουρδίσει/ γνωρίσει άλλους ανθρώπους.

Και τέλος, επειδή είναι πάρα πολύ βολικό να βλέπουν οι άλλοι τα πράγματα με τον δικό μας τρόπο. Είναι ο πιο αποτελεσματικός τρόπος να δικαιολογήσεις όλα σου τα λάθη, να εξηγήσεις τις χειρότερές σου συμπεριφορές, να πείσεις τελικά τον άλλο ότι πάντα δίκιο έχεις, ακόμα και όταν κάτι που είπες ή έκανες τον στεναχώρησε/ τον προσέβαλε/ τον πλήγωσε. Δε φταις εσύ. Ιδέα του ήταν. Είναι τρελός που το βλέπει έτσι.

Τι να κάνω, γιατρέ μου;

Κατ’ αρχάς φύγε. Τρέχοντας. Και πήγαινε όσο πιο μακριά μπορείς. Φρόντισε εκεί που θα πας να έχεις ανθρώπους που σε ξέρουν καιρό, και σε αγαπάνε πολύ, και θα μπουν αγόγγυστα στον κόπο να σε πείσουν ότι δεν είσαι παράφρων. Γιατί θα είναι κόπος –θα σου πάρει καιρό να ξαναπειστείς ότι το μυαλό σου λειτουργεί κανονικά, ότι δεν πάσχεις από κάποια διαστρεβλωμένη αντίληψη της πραγματικότητας, ότι δεν είσαι ο αναξιόπιστος βλάκας που φοβάσαι ότι είσαι.

Πέρα από την πλάκα και τις χαριτωμενιές, επειδή δεν θεραπεύονται όλα με αγκαλιές και υπενθύμιση του πόσο καλούς βαθμούς είχες στο σχολείο, ή πόσα γκομενάκια είχες ρίξει στο Erasmus, αν αντιληφθείς ότι συνεχίζεις για μεγάλο χρονικό διάστημα να αμφισβητείς το μυαλό σου, τις αναμνήσεις σου και/ή τον τρόπο με τον οποίο αντιλαμβάνεσαι τα πράγματα που συμβαίνουν, ζήτα επαγγελματική βοήθεια από ψυχολόγο. Υπάρχουν δωρεάν κέντρα ψυχικής υγείας σχεδόν σε κάθε δήμο της Ελλάδας αν ο λόγος που διστάζεις είναι οικονομικός.

Τα πιο πρόσφατα στη κατηγορία

Τα έθιμα του Μεγάλου Σαββάτου

Το Πάσχα είναι η μεγαλύτερη και πλουσιότερη σε λαογραφικές εκδηλώσεις γιορτή των Ορθοδόξων Χριστιανών. Το Μεγάλο Σάββατο… κλέβουν την παράσταση δύο έθιμα: Ο ρουκετοπόλεμος...

Ο συμβολισμός της μαγειρίτσας

Μεγάλο Σάββατο, σήμερα, και οι προετοιμασίες για το τραπέζι μετά την Ανάσταση έχουν ήδη ξεκινήσει με την μαγειρίτσα να έχει την τιμητική της. Μετά τη...

Μεγάλη Παρασκευή: Τα Θεία Πάθη

Το πρωί της Μεγάλης Παρασκευής γίνεται ο στολισμός του Επιταφίου στις εκκλησίες. Αρχικά ψάλλονται οι Μεγάλες Ώρες, που περιέχουν ψαλμούς, τροπάρια, Αποστόλους, Ευαγγέλια και...

Μεγάλη Πέμπτη – Σήμερον Κρεμάται επί ξύλου

Την κορύφωση του Θείου Δράματος με την αναπαράσταση του σταυρικού Μαρτυρίου του Ιησού Χριστού βιώνουν στην εκκλησία οι πιστοί την Μεγάλη Πέμπτη. Σήμερα το πρωί...

Απολυτίκιον: Μεγάλη Τρίτη – Των Δέκα Παρθένων(βίντεο)

Κατά την Μεγάλη Τρίτη επιτελούμε ανάμνηση της περί των δέκα παρθένων γνωστής παραβολής του Κυρίου. Η Εκκλησία μας καλεί να είμεθα έτοιμοι για να υποδεχθούμε,...

Μεγάλη Δευτέρα: Η αρχή της Εβδομάδας των Παθών – Η ακολουθία του Νυμφίου

Μεγάλη Δευτέρα σήμερα. Την επόμενη μέρα από την Κυριακή των Βαΐων, η Ορθόδοξη Εκκλησία τιμά τη μνήμη του «Παγκάλου» Ιωσήφ, γιου του Ιακώβ, που...

Το Ευαγγέλιο της Κυριακής 17 Απριλίου 2022 – Κυριακή των Βαΐων

Ευαγγέλιο: ΚΑΤΑ ΙΩΑΝΝΗΝ ΙΒ/ 1 – 18 – 1 Ο ούν Ιησούς πρό έξ ημερών τού πάσχα ήλθεν εις Βηθανίαν, όπου ήν Λάζαρος ο...

Βρείτε μας

7,826ΥποστηρικτέςΚάντε Like
133ΑκόλουθοιΑκολουθήστε
1,245ΑκόλουθοιΑκολουθήστε

Λαϊκό Θέατρο Σκιών

Τα νέα και τα βίντεο του Καραγκιόζη

Διαβάστε Επίσης

ΔΕΘ: Ποιοι θα ευνοηθούν από το πακέτο της – Αναλυτικά τα μέτρα που είναι στο τραπέζι

Ελαφρύνσεις και εισοδηματικές ενισχύσεις για 10 κοινωνικές ομάδες φέρνει το πακέτο των ελαφρύνσεων που...

Παπαζάχος για Σαντορίνη: Παραμένουν ως έχουν τα μέτρα

Κατά τις ανακοινώσεις του μετά την συνεδρίαση της Επιτροπής Σεισμικού Κινδύνου, ο σεισμολόγος Κώστας...

Τα μέτρα του υπουργείου Υγείας για τα φαρμακεία του ΕΟΠΥΥ

Σε 10 ημέρες θα είναι έτοιμο το σχέδιο για τα φαρμακεία του ΕΟΠΥΥ, όπως...

Tα 10 νέα μέτρα για τις Τράπεζες: Τι αλλάζει από τον Ιανουάριο σε πληρωμές και εμβάσματα

Τα κυβερνητικά μέτρα στις τράπεζες, τα οποία μειώνουν τις προμήθειες και τις χρεώσεις στους...