Το ιπποφαές είναι από τα αρχαιότερα φυτά στη γη. Η επιστημονική του ονομασία είναι ιπποφαές το ραμνοειδές (Hippophae rhamnoides).

Οι καρποί του μοιάζουν με ρώγες σταφυλιού, είναι πορτοκαλί και χυμώδεις και έχουν υπόξινη γεύση. Στην αρχαιότητα η χρήση του ήταν πολύ διαδεδομένη. Σχετικές αναφο­ρές υπάρχουν σε κείμενα του Θεόφραστου, μαθητή του Αριστοτέλη, αλλά κυρίως του Διοσκουρίδη, του πατέ­ρα της Φαρμακολογίας. Το όνομά του το οφείλει στα στρατεύματα του Μεγάλου Αλεξάνδρου, που παρατή­ρησαν ότι τα άρρωστα και τραυματισμένα άλογα που έτρωγαν τα φύλλα και τους καρπούς του φυτού ανάρ­ρωναν γρηγορότερα, αποκτούσαν περισσότερη δύνα­μη, ενώ το τρίχωμά τους δυνάμωνε και γινόταν πιο λα­μπερό. Το ονόμασαν ιπποφαές, που στα νέα ελληνικά σημαίνει φωτεινό, λαμπερό άλογο (ίππος: άλογο, φάος: φως, λάμψη).

Στην κλασική θιβετιανή φαρμακευτική βίβλο «Sibu Yidian», που έχει γραφτεί το 18ο αιώνα, τριά­ντα ολόκληρα κεφάλαια είναι αφιερωμένα στις θερα­πευτικές ιδιότητες και χρήσεις του φυτού. Στην Ινδία αποτελεί βασική παράμετρο της Ayurveda, ενώ είναι αναπόσπαστο κομμάτι της κινεζικής φαρμακευτικής. Στη Μογγολία χρησιμοποιείται εδώ και αιώνες ως άρι­στο τονωτικό. O θρύλος λέει ότι ο Τζένγκις Χαν και ο στρατός του έπιναν χυμό από ιπποφαές, προκειμένου να αυξήσουν την αντοχή και να επιταχύνουν τη θερα­πεία των πληγών τους. Στη Ρωσία χρησιμοποιείται εδώ και πολλά χρόνια ως συστατικό της διατροφής των αστροναυτών.

Σύγχρονες έρευνες

Το ιπποφαές χρησιμοποιείται ως συμπλήρω­μα διατροφής και ως συστατικό καλλυντικών σκευα­σμάτων, ενώ από τους καρπούς του παρασκευάζονται χυμοί. Συγκαταλέγεται στις υπερτροφές. Σύμφωνα με Ρώσους και Κινέζους επιστήμονες, περιέχει 190 ουσίες, οι περισσότερες από τις οποίες έχουν αντιοξειδωτική δράση. Οι περισσότερες και δραστικότερες έχουν εντο­πιστεί στο έλαιο που περιέχουν οι καρποί του.

Περιέχει 1.000% περισσότερη βιταμίνη C από το πορτοκάλι. Η περιεκτικότητά του σε βιταμίνη Ε είναι 200% υψηλότερη από το έλαιο σίτου, 900% περισσότε­ρη από το έλαιο καλαμποκιού και 3.500% υψηλότερη από το έλαιο σόγιας. Οι φυτοστερόλες που περιέχει ξε­περνούν κατά πολύ εκείνες του ελαίου της σόγιας. Έχει όλες τις βιταμίνες του συμπλέγματος Β (συμπεριλαμβα­νομένης της Β12, που δεν υπάρχει σε άλλες φυτικές τρο­φές) και όλα τα απαραίτητα για τον οργανισμό μέταλ­λα και ιχνοστοιχεία. Περιέχει λυκοπένιο, ζεαξανθίνη, ασταξανθίνη και β-καροτίνη. Περιέχει β-σιτοστερόλη. Η β-σιτοστερόλη ανήκει σε μια ομάδα στερολών, που υπάρχουν μόνο στα φυτά, και έχει αποδειχθεί ότι μει­ώνει τα επίπεδα της LDL.

Το ιπποφαές είναι πλούσιο σε λινολενικό οξύ (ωμέγα-3). Ο ανθρώπινος οργανισμός μετατρέπει αυτό το λιπαρό οξύ σε προσταγλανδίνες. Οι προσταγλανδί­νες είναι ουσίες οι οποίες συγκαταλέγονται στις ορμό­νες και εκτελούν ευρύ φάσμα λειτουργιών στον οργα­νισμό (όπως ρύθμιση της πίεσης του αίματος). Περιέ­χει επίσης λινολεϊκό οξύ (ωμέγα-6), παλμιτολεϊκό οξύ (ωμέγα-7), παλμιτικό οξύ και ελαϊκό οξύ (ωμέγα-9). Τα ωμέγα-7 λιπαρά οξέα συμβάλλουν στην υποστήρι­ξη των κυττάρων και σε υγιή δέρμα, μαλλιά και νύχια.

Το ιπποφαές έχει φανεί ότι έχει ισχυρή αντιοξει­δωτική δράση, που αποδίδεται κυρίως στο περιεχόμε­νό του σε φλαβονοειδή και βιταμίνη C.

Πιθανόν να είναι χρήσιμο στη θεραπεία του καρκίνου. Η περισσότερη από τη δουλειά που έχει γίνει στη θεραπεία του καρκίνου είναι με πειραματό­ζωα. Μια ομάδα στην Ινδία με επικεφαλής τον H.C. Goel (στο Department of Radiation Biology, Institute of Nuclear Medicine and Allied Sciences στο Delhi) έχει δημοσιεύσει διάφορες αναφορές για τη δυνατότητα ενός εκχυλίσματος ιπποφαούς (ένα εκχύλισμα αλκοόλ, που περιέχει κυρίως τα φλαβονοειδή) να προστατεύει τον μυελό των οστών από βλάβη λόγω ακτινοβολίας. Η ομάδα του έδειξε επίσης ότι το εκχύλισμα βοηθά στη γρηγορότερη ανάρρωση των κυττάρων του μυελού των οστών. Στην Κίνα μια μελέτη που έγινε έδειξε γρηγορότερη ανάρρωση του αιμοποιητικού συστήματος μετά από υψηλή δόση χημειοθεραπείας (με 5-FU) σε ποντίκια που τράφηκαν με έλαιο ιπποφαούς. Το έλαιο του σπόρου έχει βρεθεί ότι ενισχύει την ανοσία και παρέχει αντι-ογκικές επιδράσεις σε προκαταρ­κτικές εργαστηριακές μελέτες.

Σε μια διπλή-τυφλή κλινική δοκιμασία που έγινε στην Κίνα σε 128 ασθενείς με ισχαιμική καρδιο­πάθεια δόθηκαν φλαβονοειδή του ιπποφαούς, 10 mg κάθε φορά, τρεις φορές την ημέρα, για 6 εβδομάδες. Οι ασθενείς είχαν μείωση στα επίπεδα της χοληστερίνης και βελτιωμένη καρδιακή λειτουργία. Είχαν επίσης λιγότερη στηθάγχη από ότι αυτοί που λάμβαναν το φάρμακο ελέγχου.

Το ιπποφαές χρησιμοποιείται παραδοσιακά για τη θεραπεία των γαστρικών ελκών και εργαστηρι­ακές μελέτες επιβεβαιώνουν την αποτελεσματικότητα του ελαίου του σπόρου γι᾿ αυτή την εφαρμογή. Ομαλοποιεί την παραγωγή γαστρικού οξέος και μειώνει τη φλεγμονή.

Βοηθά στην κίρρωση του ήπατος. Μια κλινική δοκιμασία έδειξε ότι εκχυλίσματα του ιπποφαούς ομα­λοποίησαν τα ηπατικά ένζυμα, τα χολικά οξέα και τους δείκτες του ανοσοποιητικού συστήματος που εμπλέκονται στη φλεγμονή του ήπατος. Επιπρόσθετα το λάδι του ιπποφαούς προστατεύει το συκώτι από τις βλαβερές επιδράσεις των τοξικών χημικών, όπως φάνηκε σε εργαστηριακές μελέτες.

Ένα συστατικό του λαδιού, το παλμιτολεϊ­κό οξύ, θεωρείται μια πολύτιμη τοπική ουσία για τη θεραπεία των εγκαυμάτων και των πληγών. Αυτό το λιπαρό οξύ μπορεί επίσης να τρέφει το δέρμα, όταν λαμβάνεται στοματικά, αν καταναλώνονται επαρκείς ποσότητες του ιπποφαούς ή του λαδιού του. Αυτή εί­ναι μια χρήσιμη μέθοδος για τη θεραπεία συστημικών δερματικών παθήσεων όπως ατοπική δερματίτιδα. Το φρούτο ωφελεί τα μαλλιά.

Οι χρήστες του ιπποφαούς αναφέρουν τα εξής οφέλη από τη λήψη του: Τόνωση, ευεξία και ενέργεια, γρήγορη ανάρρωση και επούλωση των πληγών. Ενίσχυση του ανοσοποιητικού. Μείωση του άγχους. Ρύθ­μιση του μεταβολισμού. Μείωση της χοληστερίνης και του σακχάρου του αίματος. Ανακούφιση από τα συμπτώματα της εμμηνόπαυσης και τους πόνους της πε­ριόδου. Αντιμετώπιση δερματικών προβλημάτων, όπως ακμή, δυσχρωμίες, έκζεμα, έγκαυμα και ψωρίαση. Μει­ώνει την ανάγκη για συχνές επισκέψεις στην τουαλέτα κατά τη διάρκεια της νύχτας, διότι ενισχύει τη μεμβρά­νη του ουροδόχου σωλήνα. Ορισμένα άτομα ισχυρίζο­νται ότι τους έχει καθαρίσει την κυστική ακμή από το πρόσωπο. Το δέρμα τους γίνεται λαμπερό και πιο μαλακό. Βοηθάει κατά της ξηρότητας του δέρματος. Τα συμπληρώματα ιπποφαούς μπορούν να συνδυαστούν με ωμέγα-7 λιπαρά οξέα για καλύτερα αποτελέσματα στο δέρμα και στον ύπνο. Βοηθά κατά των εναλλαγών της διάθεσης που συμβαίνουν στην εμμηνόπαυση.

Δοσολογία

Το ιπποφαές διατίθεται σε κάψουλες. Πρόκειται για το ξηρό εκχύλισμα των φύλλων και των καρπών του φυτού. Επίσης κυκλοφορούν κάψουλες που περιέχουν έλαιο ιπποφαούς. Το έλαιο του φυτού παράγεται από τους καρπούς με την μέθοδο της έκθλιψης. Περιέχει τα θρεπτικά συστατικά στην πιο ισχυρή μορφή τους. Επίσης μπορείτε να βρείτε συμπυκνωμένο χυμό που προκύπτει από την πολτοποίηση των καρπών και των φύλλων του φυτού. Το ιπποφαές διατίθεται και ως αποξηραμένο φυτό σε καταστήματα που πουλάνε βότανα. Θα πρέπει να ακολουθείτε τη δοσολογία του παρασκευαστή.