Κατά τη διάρκεια της Τουρκοκρατίας, ο λαός υπέφερε δεινά από δύο δυνάστες, τους Τούρκους και τους Έλληνες κοτζαμπάσηδες.
Ο Κλοντ Σαβαρύ, Γάλλος περιηγητής του 18ου αι. περιγράφει με γλαφυρότητα τη διπλή αυτή καταπίεση ξεκινώντας από του Τούρκους. Με τα λόγια του προοικονομεί την Επανάσταση: «Η Ισχύς είναι ο νόμος και η σπάθη η δικαιοσύνη των».
Αναφερόμενος στους Έλληνες συνεχίζει εκφράζοντας τη συμπάθειά του: «Οι δυστυχείς Έλληνες στενά ζουν εις τα σίδερα. Ο πόθος που τους κατατρώγει καθ΄ημέραν οπλίζει τα χέρια των. Αν κανείς από αυτούς εντίμως απέκτησε περιουσία, σύρεται ως εγκληματίας ενώπιον του πασά ο οποίος επιζητεί μίαν ευκαιρίαν δια να τον απογυμνώσει…».*
Στη συνέχεια καταπιάνεται με τη «συνεισφορά» των κοτζαμπάσηδων στην καθημερινή ζωή των Ελλήνων υποδούλων, όπου δεν φείδεται χαρακτηρισμών:
«Οι Έλληνες έχουν τους μεγαλύτερους εχθρούς μεταξύ των. Αυτοί είναι οι κοτζαμπάσηδες. Κυλίονται προ των ποδών του Τούρκου και φορολογούν σκληρότατα εκείνους που ώφειλαν ν΄ αγαπούν και να παρηγορούν. Χάρις την αναίδεια των, την αλαζονεία και την ιδιαιτέρως χαρακτηρίζουσαν αυτούς ταπεινότηταν, έθεσαν όρια μεταξύ αυτών και του Ελληνικού λαού». **
Κατά τον Διονύσιο Κόκκινο, ο εν λόγω περιηγητής απολυτοποιεί την μερικότητα των περιπτώσεων που έπεσαν στην αντίληψή του.
Από την άλλη πλευρά όμως, δεν παύει να δίνει μια ανάγλυφη εικόνα της επικρατούσας κατάστασης.
‘Αλλωστε, η ιστορία πάντα μας καλεί να πραγματοποιήσουμε συγκρίσεις που διαλύουν την ψευδαίσθηση.
Πηγές: *Κόκκινος «Ελληνική Επανάστασις», τόμος 1 , σελ. 72-73
** Κόκκινος «Ελληνική Επανάστασις», τόμος 1, σελ. 72-73»
