Για 54 ολόκληρα χρόνια θεωρείτο χαμένη η κόπια της ταινίας «Μια σφαίρα στην καρδιά» που ήταν η πρώτη αλλά και τελευταία απόπειρα της Τζένης Καρέζη για αυτό που αποκαλούμε «διεθνή καριέρα».
Ευτυχώς για όλους μας βρέθηκε και αποκαταστάθηκε από την Γαλλική Ταινιοθήκη κι έτσι το 2020 επαναπροβλήθηκε σχεδόν 6 δεκαετίες μετά!
«Δεύτερη, ανεξάντλητη, πατρίδα» αποκαλούσε την Ελλάδα ο Ζαν-Ντανιέλ Πολέ, ο Γάλλος σκηνοθέτης που είχε βρεθεί σε αυτόν τον τόπο το 1962 για τα γυρίσματα του ντοκιμαντέρ «Μεσόγειος». Δύο χρόνια αργότερα επιστρέφει για το «Βάσσες» στο ναό του Επικούρειου Απόλλωνα και τότε γνωρίζεται με τον Κώστα Φέρρη. Τους δύο δημιουργούς τους ενώνει έκτοτε κοινή φιλία καθώς μοιράζονται την αγάπη τους για τον ελληνικό και γαλλικό πολιτισμό και τότε μπαίνουν οι βάσεις για μια κινηματογραφική παραγωγή μιας ταινίας.
Στην ουσία μέσω αυτής της γνωριμίας ο Πολέ αντιλαμβάνεται ότι το ελληνικό σινεμά διαθέτει την τεχνογνωσία και τα μέσα ώστε να είναι εφικτή μια τέτοια παραγωγή και μάλιστα με κόστος πολύ χαμηλότερο σε σχέση με άλλες χώρες. Το αρχικό του σχέδιο για μια ταινία με πρωταγωνιστή τον Σαρλ Ανζαβούρ ναυαγεί, αλλά μερικούς μήνες αργότερα επανέρχεται με το σενάριο που του δίνει ο Πιερ Καστ για ένα φιλμ στο οποίο είχε ήδη εξασφαλιστεί η συμμετοχή σπουδαίων ονομάτων της γαλλικής μυθοπλασίας.
Ο Σάμι Φρέι, ο οποίος ήταν ήδη γνωστός από τις παρουσίες του σε ταινίες του Γκοντάρ και του Βαντίμ και η διάσημη στην πατρίδα της τραγουδίστρια, Φρανσουάζ Αρντί, επιλέχθηκαν για τους πρωταγωνιστικούς ρόλους και για τους υπόλοιπους καθοριστική ήταν η επίδραση του Κώστα Φέρρη, που διάβασε το σενάριο και άρχισε ήδη να κάνει… κάστινγκ για το «Μια σφαίρα στην καρδιά».
Έτσι για τον ρόλο της τραγουδίστριας του μπαρ φτάνουμε στην Τζένη Καρέζη, παρά το γεγονός ότι η περιζήτητη εντός των συνόρων ηθοποιός δεν ήταν η πρώτη επιλογή! Αρχικά οι Γάλλοι θέλουν την «Κάρλα» να την ενσαρκώσει η Βέρα Κρούσκα, όμως η μητέρα της φέρνει αντιρρήσεις και σύμφωνα με όσα έχουν γραφτεί, τελικά ο Μίκης Θεοδωράκης είναι εκείνος που προτείνει την Καρέζη. Πέρα από το δεδομένο ταλέντο της και την εν Ελλάδι δημοφιλία της, η σπουδαία ηθοποιός έχει ακόμη ένα όπλο στην φαρέτρα της. Το γεγονός ότι έχοντας σπουδάσει στη σχολή των Ουρσουλινών γνώριζε άριστα τη γαλλική γλώσσα!
Φυσικά η ελληνική συμμετοχή στο φιλμ δεν εξαντλείται κάπου εδώ. Προφανώς την μουσική υπογράφει ο μεγάλος Μίκης Θεοδωράκης που παραχώρησε όλες τις συνθέσεις για το θεατρικό που ανέβαινε τότε, το «Ένας Όμηρος», ενώ βρίσκεται και Έλληνας συμπαραγωγός στο πρόσωπο του Γιώργου Λεμπέση.
Το κάστινγκ περιλαμβάνει πολλούς Έλληνες ηθοποιούς όπως ο Βασίλης Διαμαντόπουλος, ο Σπύρος Φωκάς, ο Σωτήρης Μουστάκας, ο Δημήτρης Μυράτ, ο Αρτέμης Μάτσας, η Άννα Ραυτοπούλου, ο Γιώργος Μούτσιος, ο Ζανίνο, ο Νίκος Τσαχειρίδης, ο Φάνης Χηνάς, η Βιβέτα Τσιούνη, ο Νίκος Φέρμας, ακόμη και σε ένα μικρό πέρασμα ο Γιώργος Μαρίνος.
Τα γυρίσματα έγιναν σε διάφορα σημεία εντός και εκτός της Αττικής, όπως η Τρούμπα, το Πέραμα, την Αθήνα, τους Δελφούς, τον Αχλαδόκαμπο, τη Σκύρο αλλά και τη Σικελία, ενώ ακόμη και το συνεργείο είναι κατά βάση ελληνικό, σε μια περίοδο λίγο πριν την χούντα των Συνταγματαρχών που η χώρα ταλανίζεται από τα «προεόρτια» των Ιουλιανών…
Εν μέσω αυτής της έκρυθμης κατάστασης, τα γυρίσματα ολοκληρώνονται και η ταινία βρίσκει διανομή τόσο στην Ελλάδα όσο και στην Γαλλία αλλά και σε άλλες χώρες, όμως δεν συναντά την ανταπόκριση που αναμενόταν. Μετά την προβολή της, ο κάθε συντελεστής επιστρέφει στην «φυσική» θέση του και στο πέρασμα του χρόνου το φιλμ μετατρέπεται σε μια μακρινή ανάμνηση, μέχρι την στιγμή που πλέον να θεωρείται χαμένη.
Κι όμως! Το 2018 «ανακαλύπτεται» μια κόπια στην Γαλλική Ταινιοθήκη και επιχειρείται η πλήρης αποκατάστασή της, όπως και τελικά συνέβη! Έτσι, μετά από μεγάλες και συντονισμένες ενέργειες, το «Μια σφαίρα στην καρδιά» βρίσκει ξανά τον δρόμο του προς τις κινηματογραφικές αίθουσες και τελικά προβάλλεται στις ελληνικές αίθουσες το 2020 από την «Carousel Fims».
Πάντως, μπορεί αυτή να ήταν η πρώτη και η μοναδική απόπειρα της Τζένης Καρέζη στο εξωτερικό, αλλά για τον σκηνοθέτη Ζαν-Ντανιέλ Πολέ αυτό δεν ήταν το τέλος στην δική του σχέση με την Ελλάδα. Ωστόσο οι επόμενες δουλειές του δεν αφορούν ξανά κινηματογραφική μυθοπλασία αλλά ακόμη δύο ντοκιμαντέρ και συγκεκριμένα η «Τάξη» το 1973 με θέμα την Σπιναλόγκα και το ταξιδιωτικό ημερολόγιο «Τρεις μέρες στην Ελλάδα» το 1990.
